Duitse diensten op scherp na Parijs en Hannover

De Duitse veiligheidsdiensten willen radicale islamisten intensiever afluisteren en observeren, meer politiepatrouilles met machinegeweren op stations en vliegvelden en het grensverkeer met de Beneluxlanden en Frankrijk beter controleren. Dat meldt Spiegel Online op basis van een interne analyse van de diensten. 

Duitsland kent 420 gevaarlijke islamisten, van wie de politie denkt dat ze in staat zijn een terreurdaad te plegen, citeert nieuwssite n.tv minister van Binnenlandse Zaken Thomas de Maizière (CDU). Dat aantal is nooit eerder zo hoog geweest, aldus de minister. Deze 420 radicale moslims maken onderdeel uit van een groep van zo’n 1000 mensen die tot het islamistisch-terroristische spectrum worden gerekend, schrijft de Zwitserse Handelszeitung. In totaal horen volgens de binnenlandse veiligheidsdienst Verfassungsschutz meer dan 43.000 mensen tot de islamistische scene in Duitsland, schrijft de krant. Die scene is de afgelopen jaren sterk gegroeid, vooral door de toeloop bij de salafisten, een conservatieve islamitische stroming.

Het is volgens de minister De Maizière onmogelijk alle 420 mogelijke islamistische terroristen in de gaten te houden, vanwege juridische beperkingen en omdat daarvoor ruim 17.000 politie- en veiligheidsmedewerkers nodig zouden zijn. Maar deze 420 mensen worden wel op onregelmatige basis en bij speciale gebeurtenissen geobserveerd, aldus de minister.

Vechten in Syrië en Irak

Zo’n 750 radicale islamisten zijn tot nu toe van Duitsland naar Syrië en Irak gereisd, blijkt uit informatie van de Verfassungsschutz. Zo’n 120 van hen zijn daar om het leven gekomen, zegt De Maizière, en zo’n 250 zijn er naar Duitsland teruggekeerd. Van de groep teruggekeerde jihadisten hebben zo’n 70 mensen strijdervaring omdat ze actief hebben gevochten in Syrië en Irak, of daar zijn opgeleid.

Volgens de minister zijn 80 procent van de jihadisten jonge mannen van onder de 30 jaar die in Duitsland zijn opgegroeid. Het merendeel heeft de Duitse nationaliteit of een dubbele nationaliteit.

Reizen strafbaar

De Maizière wijst erop dat de reis naar IS-gebied strafbaar is. Sinds afgelopen zomer kunnen reisdocumenten en paspoorten van radicale islamisten worden afgenomen, meldt Spiegel Online. Ze krijgen dan een vervangend reisdocument of paspoort waarin in meerdere talen staat vermeld dat ze Duitsland niet mogen verlaten, waaronder in het Turks en het Arabisch. Over of dat effectief is, zijn de meningen verdeeld, aldus Spiegel Online. Op vliegvelden kom je met zo’n vervangende pas het land niet uit, maar als ze over land door Europa naar Turkije en Syrië reizen, kunnen ze controles makkelijk omzeilen.

Eerder dit jaar, toen minister Maas (SPD) van Justitie bekend maakte strengere regels voor het reizen van jihadisten te willen opstellen, uitten oppositiepartijen en juristen scherpe kritiek. Zo’n jihadistenstempel, zoals de voorgestelde markering in het paspoort werd genoemd, was volgens hen stigmatiserend en een aanslag op de persoonlijkheidsrechten. Alsof je iemand voor moord bestraft omdat-ie een hamer heeft gekocht, schreef vooraanstaand commentator Heribert Prantl begin dit jaar in de Süddeutsche Zeitung.

Regelmatig wordt in Duitsland geopperd radicale islamisten die naar Irak of Syrië reizen hun Duitse staatsburgerschap af te nemen. Maar dat verbiedt de Duitse grondwet, die na de Tweede Wereldoorlog is opgesteld. De grondwet moet voorkomen dat mensen statenloos worden gemaakt, zoals in de nazitijd met Duitse emigranten is gebeurd. Iemand kan wel zijn Duitse staatsburgerschap verliezen als hij in vreemde krijgsdienst treedt, maar dat kan alleen maar als de persoon in kwestie een dubbele nationaliteit heeft en dus niet statenloos wordt, legt Spiegel Online uit.

Gedrag niet aanpassen

De overgrote meerderheid van de Duitsers, 89 procent, wil zijn gedrag niet aanpassen aan het terreurgevaar, blijkt uit een peiling van onderzoeksbureau Emnid van afgelopen zondag. 11 procent zegt zijn gedrag wel aan te passen, 9 procent zegt bezoeken aan concerten, voetbalwedstrijden en kerstmarkten te beperken. Om terreuraanslagen te kunnen voorkomen vindt 77 procent dat de politie mogelijke terroristen 24 uur per dag in de gaten moet houden, 20 procent is daartegen.

Minister De Maizière en het hoofd van de Verfassungsschutz Hans-Georg Maaßen hebben vorige week verschillende keren benadrukt dat in Duitsland voetbalwedstrijden, concerten en kerstmarkten gewoon moeten plaatsvinden. Zij deden dit na de terreurdreiging in Hannover op 17 november, toen de voetbalwedstrijd Duitsland-Nederland op het laatste moment werd afgelast

Over de ernst van de terreurdreiging in Hannover heerst nog steeds onduidelijkheid. Volgens de Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung, die zich op informatie van veiligheidsdiensten beroept, had de Franse geheime dienst Duitsland gewaarschuwd voor een "minutieus geplande" aanslag. Er zouden vijf bommen af hebben moeten gaan, drie in het stadion, een bij een bushalte en een op een station. Ook zouden de namen van een groep terroristen zijn genoemd. Volgens de ZDF gaan de veiligheidsinstanties echter niet uit van het bestaan van een terreurcel met plannen voor dergelijke aanslagen en zijn de Duitse instanties het ook niet allemaal eens over de geloofwaardigheid van de Franse informatie.