Docenten Duits in actie voor vernieuwing eindexamen

In het Centraal Schriftelijk Eindexamen (CSE) Duits wordt alleen leesvaardigheid getoetst. Dat is al decennialang zo. Leesvaardigheid krijgt daarmee te veel gewicht, vinden docenten. Het CSE maakt 50 procent van het eindcijfer uit. De schoolexamens - waarin de vaardigheden schrijven, spreken en luisteren worden getoetst - de andere helft van het eindcijfer. Die verdeling is niet goed, vindt Van Loon: “Spreken heb je júist nodig in de toekomst.”

In het bezwaarschrift vraagt van Loon aan het landelijke College voor Toetsen en Examens, dat verantwoordelijk is voor de examens in het middelbaar onderwijs: “Hoeveel leerlingen zullen in hun werk of binnen hun privésituatie dit soort teksten lezen en daarover het soort vragen moeten beantwoorden dat binnen het examen gesteld wordt? De kans dat leerlingen in de toekomst achter een balie zitten en mensen welkom moeten heten in het Duits; dat leerlingen een bestelling moeten verstaan in het Duits; een sollicitatiebrief moeten schrijven of een bestelling moeten doen via internet, is vele malen groter.”

Daarnaast was het examen lastig te maken en waren de teksten nogal saai, vinden de actievoerende docenten. “Dit examen doet het imago van het vakgebied Duits geen goed. Waarom niet meer teksten die aansluiten bij de voorkennis van de Duitse taal en cultuur? Teksten over familie, vakanties, mode sport, gezondheid etc. Het (examen) presenteert Duits als alles, wat wij als docenten proberen te weerleggen”, aldus Van Loon in het bezwaarschrift. "Duits is een prachtig en economisch belangrijk vak."

Via de telefoon vertelt Van Loon dat ze uit het hele land veel reacties krijgt op haar noodkreet. “Veel mensen ondertekenen niet alleen het bezwaarschrift, maar mailen me ook met hun ervaringen. Zo kreeg ik een mail van een 60-jarige docente die mede door de frustraties over het eindexamen met vervroegd pensioen gaat. Dat is toch ontzettend jammer!”

Breed gedragen

De directie van het Penta College CSG, de scholengroep waarvoor Van Loon werkt, steunt haar actie, net als de beroepsvereniging Levende Talen. Van Loon heeft scholierenvakbond Laks gevraagd of deze onder eindexamenleerlingen een enqûete wil verspreiden.

“Ik ben er niet op uit om een heksenjacht op het College voor Toetsen en Examens te openen”, wil Van Loon graag gezegd hebben. “Mijn drijfveer is: het vak Duits is lastig om leerlingen voor te motiveren. Ik wil dat ze enthousiast blijven. Deze toetsing demotiveert. En dat geven de leerlingen ook weer door aan de generatie leerlingen die na hen komt. Die krijgen mee dat het eindexamen saai en moeilijk is.”

Het College voor Toetsen en Examens heeft Van Loon en een aantal andere betrokken partijen uitgenodigd voor een gesprek over de klachten op 12 juli. In een schriftelijke reactie maakte het College al wel duidelijk dat het er niks aan kan doen dat het CSE alleen leesvaardigheid toetst. De verdeling tussen het schoolexamen en het Centraal Schriftelijk bepaalt het ministerie van Onderwijs. Dat heeft inmiddels ook een brief van Van Loon gekregen.

Wel zou het College kunnen zorgen dat de teksten beter aansluiten bij de leerstof in de voorafgaande jaren en de belevingswereld van de tieners. Maar dat blijkt bewust niet het geval: de examenmakers zorgen juist dat er andere thema’s aan bod komen dan in de lesmethodes. Dit om te voorkomen dat leerlingen voorkennis kunnen hebben.

Van Loon hoopt dat het gesprek op 12 juli oplevert dat er iets verandert aan de examens Duits op het vmbo. “In 1992, het jaar waarin ikzelf een CSE Duits heb moeten maken, zagen de examens er qua vormgeving, opzet en inhoud vrijwel hetzelfde uit. We willen dat de toetsmakers inzien dat het vak hiervan niet aantrekkelijk wordt.”