'Anti-populist' Steinmeier wordt zondag president

De populaire en ervaren politicus en diplomaat Frank-Walter Steinmeier is zeer geschikt voor het bondspresidentschap - daar is vrijwel iedereen het over eens. Toch duurde het vorig jaar een aantal maanden voordat hij de officiële kandidaat van de regering werd. Toen president Gauck bekend maakte vanwege zijn leeftijd niet meer beschikbaar te zijn voor een tweede termijn, wilden regeringspartijen CDU/CSU en SPD eigenlijk met een gezamenlijke kandidaat voor het presidentschap komen. Maar ze konden het niet eens worden. Het lukte Merkel ook niet een CDU'er of een eigen onafhankelijke kandidaat te vinden toen de SPD Steinmeier naar voren schoof. Uiteindelijk stemden de CDU en de CSU in november alsnog in met Steinmeiers kandidatuur. 

De bondspresident wordt in Duitsland elke vijf jaar gekozen door de speciaal daarvoor bijeengeroepen Bundesversammlung. Dat is het grootste democratische orgaan dat Duitsland heeft. Het bestaat uit alle 630 Bondsdagleden en evenveel afgevaardigden uit de deelstaten, in totaal dus 1260 stemgerechtigde leden. Soms zijn er verschillende stemrondes nodig tot er een meerderheid voor een kandidaat is bereikt, maar de verkiezing van Steinmeier zondag geldt als zeker. De partijen die zijn kandidatuur steunen, hebben veel meer dan de benodigde 631 benodigde stemmen.

Joachim Löw en Hape Kerkeling

Naast Steinmeier doen drie andere kandidaten mee aan de presidentsverkiezing. Die Linke heeft politicoloog en armoede-onderzoeker Christoph Butterwegge genomineerd. De socialisten zien Steinmeier als de man die samen met kanselier Schröder de omstreden herziening van het sociale stelsel, Agenda 2010, heeft doorgevoerd en willen hem daarom niet steunen. Namens de AfD doet oud-CDU'er en mede-oprichter van de AfD Albrecht Glaser mee, en namens de Beierse Freie Wähler jurist Alexander Hold, bekend van onder meer het Sat.1 tv-programma 'Richter Alexander Hold'. Butterwegge, Glaser en Hold maken echter geen kans op het presidentschap.

In de Bundesversammlung zitten niet alleen politici. Traditiegetrouw mogen ook bekende Duitsers meedoen aan de presidentsverkiezingen, op uitnodiging van de verschillende politieke partijen. Deze Promi's hoeven de voorkeur van die partijen niet te volgen, maar doen dat doorgaans wel. Zondag brengen onder anderen voetbaltrainer Joachim Löw, actrices Natalia Wörmer (partner van minister van Justitie Maas), Veronica Ferres en Iris Berben, uitgeefster Friede Springer, zanger Peter Maffay en cabaretier Hape Kerkeling hun stem uit. 

Anti-populist

De jurist Steinmeier (1956) was van 2005 tot 2009 en van 2013 tot 2017 minister van Buitenlandse Zaken. De afgelopen jaren bemiddelde hij zich een slag in de rondte om strijdende partijen in Oekraïne, Libië en Syrië weer om de tafel te krijgen. Hij houdt de gesprekslijnen met alle partijen graag open, benadrukt hij zelf. Volgens zijn opvolger op Buitenlandse Zaken Sigmar Gabriel, die - toen als SPD-partijvoorzitter - Steinmeier in oktober voor het presidentschap naar voren schoof, weet de presidentskandidaat ook partijgrenzen te overbruggen. Kanselier Merkel werkt graag en goed met hem samen en prees hem bij zijn kandidatuur om zijn nuchterheid en kennis van de wereld. Lees meer over Steinmeier in het portret op Duitslandweb

Steinmeier lijkt duidelijke voorstellingen te hebben van zijn nieuwe ambt. Hij wil Mutmacher zijn, liet hij eerder al op zijn website weten. "Ik wil als president een tegenwicht zijn voor de tendensen van grenzenloze versimpeling", zei hij dinsdag toen hij in het Beierse parlement sprak, "dat is het beste tegengif voor populisten". Een anti-populist, noemt de Berliner Morgenpost hem. "Hij wil het tegenmodel voor de Amerikaanse president Trump belichamen." 

Hoe Steinmeiers vrouw haar functie als first lady gaat invullen is nog niet bekend. Ze is rechter en heeft zelf gezegd dat ze haar beroep wil blijven uitoefenen. Toch zal ze zich niet aan representatieve taken kunnen onttrekken, schrijft de Berliner Morgenpost. Steinmeier en zijn vrouw maakten in 2010 veel indruk toen zij ernstig ziek was en hij zijn nier aan haar afstond.