Duitse permanente VN-zetel onzeker
Nieuws

Sinds deze week buigt een groep adviseurs van de Verenigde Naties zich in Californië over de vraag hoe de structuur van de VN-veiligheidsraad kan worden hervormd. In de huidige constellatie kent de raad met de Verenigde Staten, Frankrijk, Groot-Brittannië, China en Rusland, vijf permanente leden. Het gaat hier om de overwinnaars van de Tweede Wereldoorlog die tevens de oudste atoommachten zijn. Verder zijn er tien roulerende zetels, die voor de duur van twee jaar worden bezet. Volgens de secretaris-generaal van de VN, Kofi Annan, is het stelsel anachronistisch en moet het worden gewijzigd.

Volgens de Duitse krant Süddeutsche Zeitung blijft het aantal permanente leden in het nieuwe plan gelijk. Ook het systeem van roulerende zetels blijft bestaan. Wel zou een systeem van drie kasten in plaats van de huidige twee worden opgezet, waarbij onder de hoogste kaste van permante leden een groep landen waaronder Duitsland en Japan zou ressorteren. Deze landen zouden, wanneer zij aan de beurt zijn voor één van de roulerende zetels, deze voor vijf jaar mogen bezetten. De derde kaste wordt gevuld met de overige lidstaten van de VN, die zoals nu het geval is, roulerende zetels voor de duur van twee jaar mogen innemen. Het plan zou eind augustus worden gepresenteerd. Aan het eind van dit jaar wil Kofi Annan op basis van het uitgebrachte advies een hervormingsvoorstel doen, waarover in de Algemene Vergadering van de VN zal worden besloten.

Wanneer het plan door de VN zou worden aangenomen, betekent dit een streep door de rekening van Duitsland. Sinds de hereniging in 1990 streeft de Bondsrepubliek namelijk een permanente zetel in de veiligheidsraad na. De Bondsrepubliek is de op twee na grootste economie ter wereld en betaalt 9 procent van het VN-budget. Ook is het land één van de grootste troepenleveranciers voor VN-missies. Berlijn wil deze situatie nu omzetten in een formele machtspositie. In de visie van de bondsregering wordt de veiligheidsraad met vijf permanente leden uitgebreid. Naast Duitsland zouden Japan, India, Brazilië en een Afrikaans land permanent vertegenwoordigd moeten worden. Hiernaast zouden er vier nieuwe roulerende zetels bij moeten komen.

Voor een wijziging van het aantal permanente leden moet tweederde deel van de leden van de Algemene Vergadering akkoord gaan. Hierbij telt elke stem even zwaar. Op jacht naar stemmen, heeft de Duitse regering haar aanvankelijke schroom laten varen en voert ze nu openlijk campagne voor haar plan. Zo maakte minister van Buitenlandse Zaken Fischer onlangs een reis door Azië om het Duitse standpunt kracht bij te zetten. Slechts India, zelf ook een kandidaat voor een permanente zetel, gaf Fischer expliciet zijn steun. Chinese steun kan mogelijk worden verkregen in ruil voor een Duitse inspanning het EU-wapenembargo tegen de Volksrepubliek opgeheven te krijgen.

De grote dwarsliggers in het Duitse streven naar een permanente zetel in de veiligheidsraad vormen niet slechts de opstellers van de nieuwe hervormingsplannen. Ook Italië, Pakistan en de Verenigde Staten hebben te kennen gegeven de huidige status-quo het liefst te behouden. Maar of de Algemene Vergadering wil vasthouden aan het 'model 1945', is zeer de vraag. Zo bestaat er op dit ogenblik geen enkele Afrikaanse permanente zetel, terwijl dit continent 51 van de 191 lidstaten levert. Bij de macht van het getal ligt Duitslands hoop.

Süddeutsche Zeitung
Alte Sessel statt neuem Sitz
Rom will Deutschen Sitz im Sicherheitsrat verhindern

Der Spiegel
Handlungsreisender in Sachen Weltsicherheitsrat
Diplomatische Grossoffensive