Fischer bekritiseert Chinese gastheren
Nieuws

Toen Gerhard Schröder in mei van dit jaar zijn Chinese ambtsgenoot Wen Jiabao ontving, werd er met geen woord over de mensenrechtensituatie in China gerept. Ook tijdens bezoeken aan de volksrepubliek kwam het onderwerp de afgelopen jaren niet ter sprake. Om deze reden was het opmerkelijk dat Fischer zich donderdag tijdens een bezoek aan China zeer kritisch over het thema uitsprak. Op een gezamenlijke persconferentie met ambtsgenoot Li Zhaoxing merkte Fischer op dat er in China op het gebied van mensenrechten sprake is van "enerzijds vooruitgang en anderzijds grote bezorgdheid". Vervolgens diepte de minister het onderwerp in vriendelijke maar duidelijke bewoordingen verder uit. Hij toonde zich een voorstander van democratische verkiezingen in Hong Kong, sprak zich uit voor een Chinese dialoog met Taiwan en met de Tibetaanse geestelijk leider Dalai Lama en hekelde openlijk de bevoegdheid van de Chinese politie om burgers zonder vorm van proces op te sluiten. Zhaoxing legde alle kritiek naast zich neer. Volgens de Chinese minister van Buitenlandse Zaken is het met de mensenrechten van Chinese burgers prima gesteld. Zijn land telt weliswaar veel inwoners, maar "ieder individu is net zo belangrijk als de totale bevolking". Zhaoxing gaf verder de Chinese opvatting weer dat er verschillende vormen van democratie bestaan en noemde de Dalai Lama een seperatist.

De zeldzaam openhartige Duitse kritiek op misstanden in China betekent niet dat de betrekkingen tussen de Bondsrepubliek en China onder druk staan. Integendeel. Beide landen zijn van plan om de omvang van de onderlinge handelsbetrekkingen, die nu 43 miljard euro bedraagt, voor 2010 te verdubbelen. Op politiek gebied houdt Duitsland vast aan het één-China-beleid, dat ervan uitgaat dat Hong Kong, Taiwan en Tibet deel uitmaken van één groot China. De Bondsrepubliek zet zich bovendien in voor een opheffing van het EU-wapenembargo tegen de volksrepubliek. China toonde zich op zijn beurt welwillend tegenover de Duitse wens een permanente zetel in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties te krijgen.

Dit laatste was de hoofdreden van het bezoek van Fischer. Zijn bezoek aan China maakt deel uit van een reis door Azië die hem nog naar Pakistan, Bangladesh en Sri Lanka zal voeren. Elk van deze landen vertegenwoordigt een stem in de algemene vergadering van de Verenigde Naties. Om zijn ambitie waar te kunnen maken permanent vertegenwoordigd te zijn in de Veiligheidsraad, heeft Duitsland een tweederde meerderheid in de algemene vergadering van de Verenigde Naties nodig. Hierbij telt elke stem even zwaar.

Misschien kan deze achtergrond de kritische opstelling van Fischer in China verklaren. Wellicht wil de hoogste Duitse diplomaat aan kleinere landen duidelijk maken dat Duitsland als lid van de Veiligheidsraad een onafhankelijke en kritische rol zal spelen en niet naar de pijpen van een opkomende wereldmacht als China zal dansen. Hiernaast heeft Fischer in Duitsland te maken met zijn groene achterban die, meer dan de sociaal-democratische kiezers van Schröder, op het gebied van internationale politiek gehecht is aan idealistische thema's als mensenrechten. Nadat de kritiekloze wijze waarop Schröder onlangs in Moskou president Poetin bejegende in groene kringen op veel kritiek stuitte, was het nu aan Fischer om in Peking zijn achterban tevreden te stellen.

Frankfurter Allgemeine Zeitung
Formvollendeter Gegenangriff

Der Spiegel
Fischers doppelte Botschaft

Die Welt
Fischer in China

ZDFheute
Fischer rügt Peking