Studenten willen leren van "wereldleider" Schröder
Duitse bondskanselier bezoekt Rotterdam

Toen kwam Schröder het podium op en werd duidelijk waarom de man Medienkanzler wordt genoemd. Zijn houding was losjes, hij voelde zich duidelijk op zijn gemak op het podium. Hij sprak langzaam en duidelijk, bijna luid, en wist zijn toehoorders ("lieber Jan Peter, meine sehr geehrten Damen und Herren") direct te boeien. Schokkende uitspraken deed hij niet en hij meldde ook niets nieuws, maar een begenadigd spreker als Schröder hoeft dat ook niet. Ook hij benadrukte de goede relatie die Duitsland met Nederland heeft en prees Nederland voor de belangrijke rol die het heeft gespeeld in het Europese eenwordingsproces. "Dit proces is nauw verbonden met de namen van grote Europeanen uit Nederland. Zelf heb ik de eer gehad als jongeman Joop den Uyl nog tijdens zijn politiek actieve periode te hebben leren kennen."

Vervolgens ging Schröder in op het belang van de Europese Unie. De EU moet "handlungsfähiger" worden, de gezamenlijke buitenlandse politiek meer vorm te geven en het snel eens worden over een Europese grondwet. Ook dienen de Europese burgers meer bij de EU betrokken te worden. Nu de EU zal worden uitgebreid, zal het aantal commissarissen moeten worden beperkt om de Europese Commissie slagvaardiger te maken. Schröder sprak zich daarbij nadrukkelijk uit voor een gelijkwaardige rotatie van commissarissen, onafhankelijk van de grootte van de lidstaten. "Er is geen tegenstelling tussen kleine en grote staten. De invloed van een land op de integratie hangt veel meer af van zijn ideeën, initiatieven en persoonlijkheden. De Benelux-landen hebben dat vaak genoeg bewezen." Desalniettemin blijft de relatie tussen Duitsland en Frankrijk de basis van Europees succes. "Wij willen niemand iets voorschrijven. Maar als Frankrijk en Duitsland het niet eens zijn, is het moeilijk een compromis in de Raad te bereiken en schaadt dat het Europese eenwordingsproces."

De terreuraanslagen in Madrid maken de Europese samenwerking nog noodzakelijker, aldus Schröder. Die strijd moet op basis van gemeenschappelijke waarden worden gevoerd en dat verhoogt het belang van een Europese grondwet. Tijdens de oorlog in Irak waren Nederland en Duitsland "unterschiedlicher Auffassung" toegedaan, aldus Schröder, "maar inmiddels zijn we het allemaal eens over de noodzakelijkheid van stabilisatie in Irak."

Nederland zal in de tweede helft van dit jaar voorzitter van de EU zijn. Schröder ziet graag dat de discussie over een Europese grondwet dan is afgesloten, zodat Nederland zich op een nieuw financieel programma kan concentreren. "Want welk land kan beter over financiën onderhandelen dan Nederland?" Bovendien komt een verdere uitbreiding van de Unie eind 2004 aan de orde. Schröder sprak zich uit voor het beginnen van toetredingsonderhandelingen met Turkije, dat zo zijn best heeft gedaan om de voorwaarden daarvoor te vervullen. "Als het Turkije lukt, als islamitische samenleving de universele, maar vooral Europese waarden te integreren, welch ein Sicherheitszuwachs zou dat voor Europa zijn!"

Tijdens het vragenrondje meldden zich helaas voornamelijk Duitse studenten die in Nederland studeerden. Schröder sprak zich nog eens uit tegen teveel Europese regelgeving ("Brussel moet niet bepalen hoe groot de haringen mogen zijn die in de Oostzee gevangen worden") en voor een flexibele omgang met het Stabiliteitspact. "Het heet officieel het Pact voor Stabiliteit en Groei. Soms moet je dan de stabiliteit benadrukken, en soms de groei." En gaf en passant aan, als antwoord op een vraag over zijn hervormingsprogramma Agenda 2010, wat hij zelf tijdens zijn regeringsperiode had geleerd. "Soms hebben resultaten van maatregelen die getroffen worden tijd nodig. Meer tijd dan een regeringsperiode. Maar dan moet de politieke leiding haar besluiten toch doorzetten."

En daar ging hij weer. Een vlekkeloos optreden. Maar Maurice Jetten, vierdejaars economiestudent en mede-organisator, viel het een beetje tegen. "De lezing was voornamelijk show. Ik hoopte dat hij inhoudelijk sterker zou zijn. Schröder heeft veel charisma, maar eigenlijk heeft Duitsland een leider nodig die meer daadkracht heeft."

Marja Verburg is als medewerker voorlichting en projecten werkzaam bij het Duitsland Instituut Amsterdam

Klik hier voor de volledige tekst van Schröders lezing in Rotterdam

Nova-tv: Ga voor een interview met Schröder naar 'do'.