Bescherming embryo's ter discussie
Nieuwsflash

De ontstane discussie draait om het al dan niet toekennen van menselijke waardigheid aan kunstmatig verkregen embryo's. Wordt deze toegekend, dan vallen de embryo's onder de uitgebreide bescherming van artikel 1 van de Duitse Grondwet. Wordt deze niet toegekend, dan geldt voor de reageerbuisbaby's alleen het in artikel 2 van de Grondwet vastgelegde recht op leven. Dit artikel kent weliswaar recht op leven toe, maar laat tegelijkertijd, in overleg met ouders en onderzoekers, ruimte over voor wetenschappelijk onderzoek.

De minister betoogde, dat zolang het embryo zich nog in de reageerbuis bevindt, "fehlt ihm eine wesentliche Voraussetzung dafür, sich aus sich heraus zum Menschen oder 'als' Mensch zu entwickeln. Die lediglich abstrakte Möglichkeit sich im diesem Sinne weiter zu entwickeln, reicht meines erachtens für die Zuerkennung von Menschenwürde nicht aus."

Met haar uitspraak wil Zypries de mogelijkheden voor wetenschappelijk onderzoek naar embryo's vergroten. In de toekomst kunnen wetenschappers ongeneeslijk zieke mensen waarschijnlijk genezen met stamcellen, die gewonnen worden uit embryo's. Met de huidige wetgeving (Stammzellengesetz) kunnen wetenschappers deze bij wijze van uitzondering winnen uit embryo's voor "hochrangige Forschungsziele". Als Zypries haar zin krijgt, zal dit in de toekomst veel makkelijker worden hetgeen een stimulans voor (baanbrekend) wetenschappelijk onderzoek betekent. In haar toespraak pleitte Zypries derhalve voor een aanpassing van het in april 2002 aangenomen Stammzellengesetz: "Regierung und Gesetzgeber werden zu prüfen haben, ob eine Lockerung des Stammzellengesetzes erforderlich ist."

De toespraak van Zypries is met veel kritiek ontvangen. Bijna alle critici - CDU/CSU, Deutsche Bischofkonferenz, Evangelische Kirche in Deutschland - zijn het erover eens dat vanaf de bevruchting al sprake is van menselijk leven en dus van menselijke waardigheid. Ook als het een kunstmatig gecreëerde embryo in een reageerbuis betreft. Een aanpassing van de wet is derhalve niet aan de orde volgens de critici. De bio-ethiekdeskundige van de SPD Bondsdagfractie Wolfgang Wodarg - partijgenoot van Zypries - deelt deze mening. Verder wijst men erop dat er al de bestaande regeling voor het verkrijgen van stamcellen afdoende is.

De Bondsregering stelt zich achter de minister. Een woordvoerder van Schröder liet weten blij te zijn met de "Diskussionsbeitrag" van Zypries. Kanselier Schöder heeft in een eerder stadium al gepleit voor een breed maatschappelijk debat over de ethische grenzen van gentechnologie. De uitkomst van dit debat zal door Schröder onderschreven worden, zo liet hij weten.

In Nederland staat de embryowet toe dat embryo's gebruikt worden voor ondezoek, maar stelt tevens strikte voorwaarden hieraan.

Die Welt
Wende in der Bioethik-Politik

Frankfurter Rundschau
Neuer Streit um Embryo-Schutz

Der Spiegel
Zypries' Embryonen-Vorstoß führt zu Sturm der Entrüstung

Tagesschau
Proteste nach Vorstoß zum Embryonenschutz