Grens! Welke grens?
Wonen in Duitsland, werken in Nederland

"Als staatsrechtelijke beginselen worden besproken, vallen bestuur en politiek altijd terug in de kaders van de natiestaat", zegt Gerd Tönnies van de Akademie für Raumforschung und Landesplannung in Hannover. Mag de noodarts uit Kleve over de grens naar Millingen rijden, als de Nederlandse arts uit Nijmegen tien minuten langer nodig heeft? Voor de meeste mensen is dat een vanzelfsprekendheid, maar er is nog altijd geen internationale overeenstemming bereikt. Desalniettemin: in het gebied van de Euregio Gronau-Enschede mogen politieagenten wetsovertreders ook over de grens achtervolgen en in het andere land arresteren. Gezamenlijke patrouilles zijn er ook. Thomas Spiegels, advocaat en expert op het gebied van rechtsvragen in het grensgebied, breekt een lans voor de log ogende bureaucratie. Volgens hem ligt het probleem bij de democratie. "Een overheid, die iets aan de andere kant van de grens onderneemt, is niet door de bevolking aldaar gelegitimeerd".

Totdat deze kwesties zijn opgelost, stellen de grensgangers zich, zo goed en zo kwaad als het gaat, in op de regels. Aan de andere kant van de Rijn bijvoorbeeld delen stadsdeel Süderwick, van de Duitse gemeente Bocholt, en de Nederlandse gemeente Dinxperlo de hoofdstraat. Het trottoir aan de zuidelijke kant is Duits; de straat Hollands. Toen Nederland twee jaar terug de grenzen sloot in verband met de varkenspest, reden er wekenlang geen Duitse vuilniswagens, en ook een Duitse slager aan de zuidelijke kant van de straat was onbereikbaar voor vrachtwagens. Desondanks wist de slager zijn waar in zijn winkel te krijgen: over de Duitse stoep.

Karsten Polke-Majewski is freelance journalist. In het kader van het Journalistenstipendium Duitsland-Nederland was hij in 2000 te gast bij  Trouw.

Dit artikel is ook verschenen in Die Zeit op 17 juli 2003.
Vertaling: Mark Schenkel