Heibel in de Bundesliga
Bayern München en de Duitse Eredivisie

Gouden kalf

Het is nog niet zo lang gelden dat het Duitse profvoetbal een gouden kalf was. Voor mediamagnaat Leo Kirch was het getrap tegen de bal miljoenen waard en zijn langlopende contracten bezorgden de 36 clubs uit de eerste en tweede Bundesliga zonnige tijden. Er werd gebrast en de salarissen explodeerden, totdat het Kirchimperium in luttele maanden als een kaartenhuis in elkaar stortte. En zo ontvangen de clubs het komende seizoen in plaats van de verwachte 420 miljoen euro "slechts" 290. Deze inkomsten uit uitzendrechten werden centraal verdeeld door de Duitse voetbalbond, totdat enkele jaren geleden de Deutsche Fußball-Liga (DFL), als vertegenwoordiger van het Duitse profvoetbal, deze taak overnam. De DFL was een voorstander van de toverformule van het centraal op de markt brengen. Dit zou de topclubs jarenlang van hoge inkomsten verzekeren en tegelijkertijd de financieel zwakkere clubs regelmatig bovengemiddelde toelages bezorgen. Een solidariteitspact waarmee de kansengelijkheid gegarandeerd zou zijn en de divisies in financieel opzicht niet al te veel uiteen zouden lopen. Iedereen koos voor dit consensusmodel, alhoewel clubs als Bayern München, Borussia Dortmund of Schalke 04 met een zelfstandige verkoop van hun tv-rechten nog veel meer geld hadden kunnen verdienen.

Geheime deal
Geïrriteerd

En toen bleek dat Bayern München als lobbyist te koop was geweest. Herfst 1999 stond de centrale verkoop van tv-rechten door de DFL op de agenda. Bayern ging akkoord met dit initiatief en sloot vijf weken later een geheime deal met de Kirchgroep, die in de jaren daaropvolgend 100 miljoen euro waard zou blijken te zijn. Het 17 pagina's tellende epistel beschreef in feite twee punten: ten eerste dat Bayern niet uit de deal rond de centrale verkoop van TV-rechten zou stappen en ten tweede dat Bayern op een positieve wijze op andere clubs zou inpraten. Nog voor het faillissement van de Kirchgroep stroomden er 21,5 miljoen euro's op de rekening van Bayern. Natuurlijk allemaal strikt geheim, er zat tenslotte een luchtje aan.

Geïrriteerd
Nu, ruim drie jaar na het afsluiten van het contract, zijn de omstandigheden waaronder deze deal werd gesloten aan het licht gekomen. En nu is de pleuris uitgebroken. Franz Beckenbauer, als altijd de onbetwiste meester van de Duitse records, verkondigde, geïrriteerd door de algemene kritiek: "We kunnen ook naar Italië verkassen en daar in de Serie A gaan spelen". Dat is niet echt serieus bedoeld, maar der Kaiser mag in Duitsland tenslotte alles zeggen wat in hem opkomt. En zijn lijfblad Bild publiceert dit per ommegaande. Beckenbauer geniet in Duitsland een grote vrijheid. Hij die kampioen werd, zowel als speler (1974) en als trainer (1990), onder wiens leiding als trainer en clubchef Bayern vier keer de Champions League won en die niet in het laatst het wereldkampioenschap 2006 ondanks alle tegenstand naar Duitsland heeft gehaald.

Steekpenningen

Maar nu gaat het spel om de knikkers verder. Volgens horen en zeggen heeft de Kirchgroep bij het toewijzen van het WK 2006 de voetbalbonden van Thailand, Tunesië en Malta steekpenningen ter waarde van 3,5 miljoen euro betaald. Als tegenprestatie stemden zij voor Duitsland als WK-organisator. Bovendien, nog een pikant detail langs de zijlijn, zou Bayern in alle drie landen gratis vriendschappelijke wedstrijden spelen, natuurlijk live uitgezonden door Kirchs tv-zender Premiere.

Zo gaat het spel. Als het om het verdienen van geld gaat loopt Bayern München altijd voorop. En alle andere clubs profiteren er over het algemeen van. Bij uitwedstrijden zorgt de recordhouder voor uitverkochte stadions. De eigen fans nemen meestal een reis van gemiddeld 400 kilometer heen en terug voor lief om hun team te kunnen zien spelen. Voetballend Duitsland is zaterdag na zaterdag in beweging als Bayern zijn beste beentje voor zet. Daaruit vloeit ook de aanspraak op een bijzondere positie voort.

Kritiek

Het Kirch-contract was niet helemaal kosjer, dat staat vast. Dit contract had aan de DFL voorgelegd moeten worden, maar het had uiteindelijk ook door de DFL goedgekeurd moeten worden. Bayern heeft zich in ieder geval binnen een grijze zone van illegaal en legaal handelen begeven. Om de kwestie bij te leggen is men overeengekomen dat Bayern 3 miljoen euro zou betalen. Oorspronkelijk was het volledige bedrag voor Irakese kinderen bestemd, maar nu gaat er nog maar een half miljoen euro naar het oorlogsgebied. De DFL houdt om welke reden dan ook 2,5 miljoen euro in. Ook deze kwestie moet heel stilletjes afgehandeld worden, met name om een imagobeschadiging van alle partijen te voorkomen. Maar zo werkt dat niet in de leugenachtige en harde voetbalbusiness. Bayern voelt zich, zoals eigenlijk altijd, ten onrechte vervolgd en aan de schandpaal genageld. De genereuze donatie had de onaangename kwestie weer recht moeten trekken. Maar de DFL wilde het laatste woord hebben en veroordeelde het hele zakelijke optreden van de club uit München als moreel verwerpelijk.

En nu laait het vuurtje pas echt hoog op. Bayern heeft zich beledigd uit alle geledingen van de DFL teruggetrokken en richt zich met verscherpte aandacht op de individuele verkoop van tv-rechten. De brancheleider zit in het pruilhoekje. Voor hoe lang weet niemand. Een ding is zeker: wordt vervolgd.

Alexander Heflik werkt als sportjournalist bij de Westfälische Nachrichten in Münster. In 1995/1996 was hij in het kader van het Journalistenstipendium Duitsland-Nederland te gast bij GPD/Tubantia in Den Haag.