Slecht betaald, afstompend, dubieus
De beste bijbaantjes in Berlijn

Als 24-jarige student vul ik weliswaar geen supermarktschappen, maar wat ik wel doe komt qua mate van opwinding dicht in de buurt. Vanuit een uiterst deprimerend callcenter in een uithoek van Berlijn val ik Nederlandse loodgietersbedrijven lastig. Dit in opdracht van een Nederlandse leverancier van sanitair, die zogenaamd zijn adressenbestand wil ‘actualiseren’. Waarschijnlijk laat de leverancier gegevens van loodgieters verzamelen om hen vervolgens keihard te kunnen spammen.

Hoe dan ook, een Nederlands bedrijf dat Nederlandse ondernemers laat benaderen vanuit Duitsland: het lijkt wat omslachtig. Toch is de verklaring simpel: in Berlijn zijn de loonkosten lager dan waar ook in Nederland. Omdat het in Berlijn zo moeilijk is een baan te vinden - een vijfde deel van de beroepsbevolking in de Duitse hoofdstad is werkloos - werken veel mensen onder hun niveau. En nemen ze genoegen met een karig uurloon.

Voor mij is de callcenterjob slechts een baantje naast de studie. Anders is het voor mijn 28-jarige Belgische collega Han. Zij kwam naar Berlijn om als architect een baan te vinden, wat haar ook lukte. Maar ze werd dermate slecht betaald dat ze ontslag nam. Sinds een half jaartje werkt Han in het callcenter, waar ze zich suf belt voor 8 euro per uur. Dat is nog altijd meer dan haar uurloon als architect.

Ook ik startte in Berlijn met een ander baantje. Ik begon als kelner, maar hield het daar na een half jaar voor gezien: twaalfurige shifts voor 7 euro per uur zonder pauze, eten en drinken, plus een chef die niet bepaald een positieve bijdrage leverde aan de werksfeer, dat was teveel van het slechte. Zo vroeg hij eens wat er aan de hand was met mijn ietwat lange kapsel. Als kelner werd ik namelijk geacht korte haren te hebben. Toen ik vroeg of ’t hem niet beviel, antwoordde hij met een gezichtsuitdrukking alsof een slechter oordeel onmogelijk was: “Nein. Es sieht schwul (homoseksueel) aus!”

Tijdens het kelneren ontdekte ik dat sommige studenten in Berlijn wel érg ver gaan om in hun levensonderhoud te voorzien. Zo biechtte kelner-collega Björn aan mij op waarom hij er zo vermoeid uitzag: hij had tot diep in de nacht erotische sms’jes verstuurd. Mannen die sms-contact dachten te hebben met de vrouwen wier namen als afzender in de sms’jes stonden vermeld, werden bedrogen. In werkelijkheid ontvingen ze hun erotische berichtjes van Björn, een 24-jarige biologiestudent.

Als afzender voor zijn sms’jes gebruikte hij Franse vrouwennamen, want “dat werkt toch het beste”, aldus Björn. Voor zijn bedrog kreeg de Erotische Kommunikationsagent 4 eurocent per sms’je, terwijl de klanten het bedrijf waarvoor hij werkte 1,89 euro per bericht betalen. Op goede dagen tikte Björn al fantaserend zo’n 7 euro per uur bij elkaar.

Kortom: er is veel slecht betaald, afstompend en dubieus werk in Berlijn. Toch bestaan ze wel, die leuke en lucratieve klussen. Zo heb ik gewerkt bij een postorderbedrijf dat Duitse schlagermuziek op de Nederlandse markt wilde aanbieden. Voor het inspreken van een radiospotje zochten ze een Nederlandse mannenstem.

Aldus stond ik op een ochtend in een opnamestudio om Neerlands radiopubliek te vertellen dat men ‘Captain Cook en zijn zingende saxofoons’ onmiddellijk moest aanschaffen opdat men kon genieten van “tachtig onvergetelijke schlagersongs uit de muziekgeschiedenis”. De opnameleider probeerde me tijdens het inspreken te coachen: “Spreek alsof je je vriendin in haar oor fluistert”. De formidabele coaching ten spijt, vrees ik dat de verkoopcijfers van Captain Cook teleurstellend waren: vervolgopdrachten bleven uit.

Zonder geld geen eten. Dus zit ik nu in het callcenter, waar regelmatig de verbinding wordt verbroken omdat de telefonisch lastiggevallen loodgieter net een cv-keteltje aan het verwisselen is – en dus geen tijd heeft “voor deze flauwekul”. Geef ‘m eens ongelijk. Mir ist es völlig egal of ik iemand te pakken krijg. In tegenstelling tot veel andere callcenterbaantjes in Berlijn krijg je hier namelijk niet betaald per afgerond interview, maar per uur. Laat die loodgieters dus maar lekker keteltjes vervangen.

Jordi Vermeulen studeert geschiedenis aan de Humboldt-Universität in Berlijn.