Nederlands-Duitse scholieren fascineren koningin
Debat met parlementariërs bij Nederlands-Duitse Conferentie

De conclusie van een van de scholieren over het debat met Nederlandse en Duitse parlementariërs liegt er niet om. “Ja, de politici hier zeggen wel dat het goed is wat we zeggen, maar echte antwoorden krijgen we niet. Zij hebben ook geen ideeën over hoe het anders moet.” Zij zegt dit niet na afloop van het debat tegen een medescholier, maar en plein public in aanwezigheid van koningin Beatrix en president Wulff.

Mocht iemand hebben gevreesd dat de 20 scholieren uit het Nederlands-Duitse grensgebied verlegen zouden worden van het hoge bezoek en de tv-camera’s, dan blijkt die vrees ongegrond. Ze uiten luid en duidelijk hun ongenoegen over bijvoorbeeld cultuurbeleid, kernenergie en studiefinanciering.

De scholieren hebben zich een dag lang met workshops voorbereid op hun ontmoeting met de tien Nederlandse en Duitse parlementariërs, die plaats vond onder de vlag van de Nederlands-Duitse Conferentie. “We hebben vooral geleerd hoe we goed in het openbaar moeten spreken”, zegt een van de Nederlandse scholieren. “Hoe je moet staan en hoe je duidelijk praat.”

'Belachelijk'

Dat werpt zijn vruchten af. “Waarom is er eerst een ramp in Japan nodig voor er iets verandert met kernenergie bij ons?” opent een Duitse scholiere het debat. “En waarom vindt die verandering zo kort voor de verkiezingen plaats?” vult een ander aan. De Duitse parlementariër Jens Spahn (CDU) antwoordt dat de verkiezingen er niets mee te maken hebben en dat hij zelf ook anders is gaan denken over kernenergie door wat er in Fukushima is gebeurd. “Dat leek ondenkbaar, maar dat is het dus niet.”

Een Nederlandse scholiere trekt fel van leer tegen de afschaffing van kunstsubsidies in haar land. “Dat vind ik echt belachelijk”, zegt ze. “Kunst moet toegankelijk blijven.” Ja, dat vinden de Nederlandse parlementariërs, onder wie Frans Timmermans (PvdA) en Bart van Winsen (CDA), ook. Maar ja, er moet nou eenmaal worden bezuinigd. Al zou dat misschien wel wat eerlijker kunnen worden verdeeld.

“Zijn jullie tevreden met dit antwoord?” vraagt discussieleider Bernd Müller van de Nederlands-Duitse Conferentie aan de scholieren. Maar die hebben geen tijd om lang stil te staan bij één onderwerp. Ze hebben nog meer op hun lever. Hoe moet je als vrouw een carrière combineren met kinderen? Waarom laat Europa geen vluchtelingen uit Libië toe als die recht op asiel hebben? Waarom grijpt de politiek alleen in bij landen waar olie is? Waar moeten we energie vandaan halen als de kernenergie wordt afgeschaft? Maar bovenal: waarom moet de Duitse schooltijd per se worden ingekort van 13 naar 12 jaar en waarom wordt in Nederland bezuinigd op de studiefinanciering?

'De koningin sprak Duits'

De politici doen hun best de vragen duidelijk te beantwoorden, al krijgen de Nederlandse scholieren bij de studiefinanciering nul op het rekest. Frans Timmermans legt uit dat het logisch is dat studenten meer moeten bijdragen aan hun opleiding, want ze gaan later meer verdienen dan de “gewone mensen” die nu aan hun studie meebetalen.

Dan is de tijd om. De koningin staat op. Maar in plaats van zich te spoeden naar het volgende programma-onderdeel, een ronde-tafel-conferentie met Nederlandse en Duitse ondernemers, loopt ze naar de scholieren en gaat met hen in gesprek. Prins Willem-Alexander, prinses Máxima en president Wulff doen hetzelfde. Ze praten zeker een half uur met de scholieren. Dat is langer dan het debat met de parlementariërs geduurd heeft.

De scholieren zijn daar danig van onder de indruk. “De koningin vroeg wat we wilden worden. Ze sprak Duits”, vertellen drie Duitse meisjes na afloop. “Ik zie president Wulff altijd op tv”, zegt een andere Duitse scholiere, “en nu heb ik met hem gepraat.” De Nederlanders vinden vooral het koninklijke gezelschap interessant. “Prinses Máxima zei dat we niet een te hoge lening moeten nemen als we gaan studeren”, vertelt een scholiere. “En dat ze het jammer vindt dat ze geen tijd heeft om te shoppen in Berlijn”, vult een vriendin aan.

'De Nederlanders zijn wel rechtser'

Hebben ze nou veel verschillen gemerkt in hoe Nederlandse en Duitse scholieren over politiek praten? “Nou, ik vond de Nederlanders wel wat rechtser dan wij”, zegt een Duits meisje voorzichtig. “Een van die jongens vindt dat je de Koran moet verbieden.” Een groepje Nederlandse jongens zegt even later dat ze de Duitsers linkser vinden. “Zij schuiven veel af op de overheid. Wij vinden dat je ook zelf verantwoordelijkheden hebt.” Ook zijn de Duitse scholieren veel feller tegen kernenergie, zegt een Nederlands meisje. “Wij vinden dat er eerst een goed alternatief moet zijn.”

Dan neemt ze nog een stukje taart van een plateau. Een van haar klasgenoten trekt zijn jasje recht. “Dit is het trouwpak van mijn vader”, zegt hij. “Ik heb er nog een kwartje in gevonden. En een bierfiltje uit 1980.”