Studeren in Duitsland: De feiten op een rij
Serie Studeren in Duitsland (1)

In de serie ‘Studeren in Duitsland’ vertellen vier Nederlandse studenten over hun ervaringen met het studeren in Duitsland. Als inleiding wat feiten over studeren in Duitsland op een rij.

Het aantal Nederlanders dat in Duitsland studeert is relatief klein. Vorig jaar studeerden ongeveer 1500 Nederlandse studenten aan een Duitse universiteit of hogeschool.

Hiermee komt Nederland op plaats 49 van de meest voorkomende nationaliteiten op Duitse universiteiten en hogescholen. Dit blijkt uit Wissenschaft-Weltoffen 2010, een onderzoek van Deutscher Akademischer Austausch Dienst (DAAD) en Hochschul Informations System (HIS). Onder Duitsers is Nederland juist het populairste land om te studeren. Zij zijn in Nederland de grootste groep internationale studenten, zeker in de grensstreek.

Duitsland mag bij Nederlandse studenten niet zo populair zijn, het is wereldwijd het op twee na populairste land voor buitenlandse studenten, na de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. De DAAD heeft dan ook een uitgebreid beurzensysteem en kantoren over de hele wereld en veel deelstaten hebben ook eigen beurzen om buitenlands talent aan te trekken.

Onder de 240.000 buitenlanders aan Duitse universiteiten vormden de 25.000 Chinezen in 2009 veruit de grootste groep, blijkt uit de DAAD-cijfers. Met 22.000 studenten vormen Turken de op één na grootste groep. Dit zijn merendeels migrantenkinderen die in Duitsland opgegroeid zijn. Ook onder Russische, Poolse en Franse studenten is Duitsland populair.

(Inmiddels zijn nieuwe cijfers bekend over de internationalisering van het Duitse hoger onderwijs. Lees hier meer: Aantal Duitse studenten in buitenland verdubbeld.)

Kosten

Lange tijd betaalden studenten in Duitsland geen collegegeld. Die tijden zijn voorbij: sinds 2005 mogen deelstaten zelf het collegegeld vaststellen, met een maximum van 500 euro. In veel deelstaten is het collegegeld nog steeds niet ingevoerd. Uitwisselingsstudenten betalen gewoon het collegegeld van de thuisuniversiteit.

Voor een masteropleiding of tweede studie betaal je vaak veel meer. Ook deze kosten verschillen per deelstaat, maar veel masteropleidingen kosten rond de 4500 euro per jaar. Voor studenten die langer studeren dan de voorgeschreven tijd worden ook extra kosten berekend.

Semesterindeling

De semesterindeling is in Duitsland anders dan in Nederland. De colleges in het wintersemester beginnen op de meeste universiteiten in oktober en eindigen in februari, en in het zomersemester is de collegeperiode van april tot juni. Tussendoor heb je dus lange perioden zonder colleges, het is de bedoeling dat studenten deze tijd gebruiken voor het maken van tentamens en het schrijven van werkstukken.

Om toegelaten te worden moet je bij de meeste universiteiten vooraf een verplichte taalcursus volgen, of een Duitse taaltoets doen. Het meest voorkomende taalexamen is de DSH (Deutsche Sprachprüfung für den Hochschulgang). Omdat de semesters in Duitsland later beginnen dan in Nederland, volgen veel Nederlandse studenten tijdens deze vrije periode Duitse taallessen.

Begeleiding

Niet alle Nederlandse studenten zijn te spreken over de begeleiding op hun Duitse universiteit, soms is die erg beperkt. Toch is er net als in Nederland bijna overal wel een buitenlandbureau, waar internationale studenten terecht kunnen met hun vragen. De meeste universiteiten organiseren ook een introductiedag of –week om de internationale studenten op weg te helpen.

Sommige universiteiten doen veel meer moeite om hun internationale studenten wegwijs te maken. Zo zijn er programma’s waar Duitse studenten zich beschikbaar stellen om een buitenlandse student gedurende één of twee semesters te begeleiden. Ook zijn er universiteiten die bemiddelen in het vinden van een kamer of gastfamilie, multiculturele avonden organiseren en een speciaal café voor buitenlandse studenten hebben.

Teresa Veerman (ooit zelf studente in Berlijn) vroeg vier Nederlandse studenten naar hun ervaringen met het studeren in Duitsland in de serie ‘Studeren in Duitsland’, de komende vrijdagen op Duitslandweb.