Oppositie in het gedrang
Verkiezingsblog Jacco Pekelder

Hamburg, 12 september 2005

De Gänsemarkt in Hamburg is veel te klein voor Angela Merkel. Duizenden zijn maandag aan het eind van de middag op haar optreden afgekomen. De CDU-organisatie is de situatie nauwelijks meester. Zelfs onze internationale delegatie wordt bijna platgedrukt in het gedrang. Ik zelf beland vrij dichtbij een open plek tussen de hekken, maar er is geen doorkomen aan. Ik sta ingeklemd tussen de oranje stropdassen van oudgediende christen-democraten en dito t-shirts van Junge Union-enthousiastelingen. Een wankel driest dametje op jaren zwaait met haar toegangskaart, duwt in knieholten en staat op tenen. Maar wij hebben allen een toegangskaart, dus wij bewegen niet. Dan slaagt onze Napolitaanse collega erin met een ordebewaker in gesprek te komen. Ik zal hem later nog vragen wat het gekost heeft - hij ontkent alles. In ieder geval is er nu opeens licht aan de horizon. Enkele bejaarden treden mopperend terzijde en wij mogen er door. Dichterbij Angie en dichterbij de altijd al gewenste bobo-status.

De CDU zit sinds een week of twee ineens in het gedrang. Het toekomstige beleid van een mogelijke regering-Merkel wordt door de pers zo kritisch tegen het licht gehouden dat het lijkt alsof de CDU al jaren aan de macht is. Natuurlijk lokt de partij het ook uit door haar verkiezingsprogramma Regierungsprogramm te noemen. En ook met haar 'waarheidscampagne' - we zeggen nu al dat onze regering u pijn gaat doen - lokt de partij zo’n kritische aanpak uit. Het gevolg is dat de handige Schröder er in geslaagd is, zo ongeveer in de rol van de oppositie te kruipen. Hij krijgt volop gelegenheid punten uit het CDU-programma te attaqueren en kan weglopen van het eigen falen. Die rolverwisseling is een centraal gegeven in deze absurde verkiezingscampagne.

De CDU doet haar best gelikt over te komen, maar dat lukt niet echt. In ieder geval niet in vergelijking met de SPD in Bonn, waar we Schröder twee dagen geleden zagen. Daar werd de komst van de bondskanselier voorbereid met een gelikte presentator een handige, volkse rockband, gesprekjes met de lokale SPD-kandidaten en - heel gelikt - verschillende filmpjes op een enorm videoscherm. In één ervan passeerde een rij hippe Duitsers de revue - ik herkende alleen de Nobelprijswinnaar Günter Grass - die allen zeiden dat Schröder ons vertrouwen waard was. Een danig opgewarmde menigte begroette de kanselier.

In Hamburg gaat het wat stijver toe. Natuurlijk is er een videoscherm, maar daar wordt minder handig gebruik van gemaakt. Er worden geen handige filmpjes maar alleen beelden van de bijeenkomst zelf getoond. De voorzitter van de CDU-Hamburg en de burgemeester houden korte toespraken en daarna mag Angela wat zeggen. Dat doet ze niet heel goed maar ook niet slecht. Haar antwoord op de aanvallen van de SPD is de beschuldiging dat die partij angst zaait onder de mensen door onware beweringen over het CDU-programma rond te strooien. Dat is onverantwoordelijk. Politici moeten juist hoop scheppen.

Verder bedient ze allerlei publiek. Veel ondersteuning van de middenstand wordt beloofd en de bureaucratie zal worden verminderd. Het belastingstelsel wordt vereenvoudigd, want dan is het ook rechtvaardig. Van aftrekposten profiteren immers alleen de veelverdieners, versimpelt Merkel de boodschap. Met zijn wat verdergaande plannen heeft Kirchhof de CDU geïnspireerd. "Dat is onze waarheid, dat is ons program en dat is sociaal, dames en heren." Dat de SPD hem zwart maakt is weer zo’n vorm van angst zaaien en dat is onredelijk, aldus Merkel. Niet iedereen neemt die toon voor lief: aanhangers van de Linkspartei, dierenbevrijders en anti-kernenergiedemonstranten roepen luid "Hau ab!" - "Rot op!" - tijdens haar rede. Bij Schröder kwam dat niet voor.

Ongemakkelijk kijkt mijn Amerikaanse collega me aan als Merkel rept over allochtone kinderen die de leraar moeten kunnen verstaan in plaats van in een Fremdsprache de les "te storen". Dat klinkt even schril. Ik zie hem denken: komt nu de ware aard naar voren? Later, aan het begin van de avond, gebeurt nog een keer iets soortgelijks. We zitten na te praten met een CDU-Bondsdaglid en opeens stelt de Amerikaan de vraag: maar hoe zit het nu met het Turkse lidmaatschap van de Europese Unie. Tja, dat zit er voor de CDU niet in. Weet u, de Turken die horen bij het Morgenland en wij zijn het Avondland, met onze joods-christelijke cultuur. Dat past gewoon niet. Verbijstering alom. Vooral mijn Indiase collega, politicologe en professor in Delhi, kan het niet begrijpen. "Are we all getting on that bus now?" Als we zo beginnen, kunnen we beter inpakken, bedoelt ze.

Dat ga ik nu ook doen - morgen moeten we om vijf uur op, want het vliegtuig naar München vertrekt om half acht.

Weblog 13 september deel I >>