Op straat: Amsterdam 15 november 2002
Pauline

3. Wat is uw beroep of studie?
Student communicatiewetenschappen en filosofie aan de Universiteit van Amsterdam

4. Voelt u zich al een beetje Europeaan?
"Nee, ik voel me in de eerste plaats Nederlandse, en vervolgens Belgische omdat ik daar ben opgegroeid."

5. In het verlengde daarvan: wanneer werd het onderwerp van de uitbreiding van de Europese Unie voor u meer dan een 'ver-van-m'n-bed show'? Of volgt u het nieuws over de toetreding nog steeds met niet meer dan gemiddelde belangstelling.
"Ik volg het nieuws over de uitbreiding nog steeds met niet meer dan gemiddelde belangstelling."

6. Bent u bang dat door de toetreding van minder draagkrachtige landen uit het voormalige Oostblok de welvaart in het Westen onder druk komt te staan? Is de uitbreiding naar het Oosten dan wel een goed oplossing?
"Als je het vergelijkt met de Verenigde Staten dan is de situatie heel anders: daar is iedereen Amerikaan, en pas daarna bijvoorbeeld Texaan. Dat komt natuurlijk ook door dezelfde taal. Een andere kwestie is de arbeidsmobiliteit, want ik ga niet naar Italië als daar voor mij makkelijker werk te vinden is. Dat is te ingewikkeld. Daarom is 'Europa' voor mij een heel lastig onderwerp."  

7. Hoe denkt u dat de rol van Duitsland er in het nieuwe Europa uit gaat zien? Van de rand van de Unie verschuiven ze immers naar het centrum van de Europese samenwerking.
"Van vroeger is er natuurlijk de verbinding tussen Duitsland en Polen. Op bepaalde gebieden zal Duitsland een belangrijke rol gaan spelen voor de landen in Oost-Europa."

8. Gerhard Schröder is de eerste bondskanselier die de nadruk legt op de Duitse nationale belangen en in die hoedanigheid een grotere rol van Duitsland in Europa vereist. Wat vindt u van dit nieuwe Duitse zelfbewustzijn? 
"Een verenigd Europa is een Europa waarin het landsbelang ondergeschikt wordt gemaakt aan het Europese belang. Toch bepaalt de betaler. Wanneer Duitsland het meeste bijdraagt aan de Europese Unie, dan moet het ook meer kunnen zeggen. Dat is niet afhankelijk van het inwonertal. Ik vind dat niet beangstigend."

9. Nederland en Duitsland lijken in vele opzichten op elkaar en hebben in Europa vaak dezelfde agenda. Zullen Nederland en Duitsland hun gemeenschappelijke belangen ook gezamenlijk kunnen behartigen of zal Schröder na de uitbreiding meer oog hebben voor de belangen van de grote landen?
"Duitsland zal in de eerste plaats gaan kijken naar z'n eigen belangen. Als grote landen hetzelfde willen, dan zullen ze daarin mee gaan. Willen ze iets anders, dan zal Duitsland een andere koers gaan varen en zich daar tegen afzetten. Als Nederland hetzelfde wil als Duitsland, dan zullen ze gaan samenwerken, maar als ze iets anders willen dan zal Duitsland zich ook tegen Nederland gaan afzetten. Elk land zal zijn eigen belangen na gaan streven."