Berlijn koerst aan op stoplichtcoalitie

Donderdagnamiddag lieten de partijen na zes uur overleg weten dat er genoeg bereidheid is om hindernissen te overwinnen. Maandag, dinsdag en vrijdag praten ze verder. Verdiepende gesprekken, noemen ze deze fase. 

Bijna tegelijkertijd gaf Armin Laschet van de CDU/CSU donderdagmiddag een persconferentie. Hij liet weten dat zijn partij nog steeds graag een regering wil vormen met Groenen en FDP en beschikbaar is voor gesprekken. Als zijn persoon daarbij een obstakel vormt, dan is hij bereid opzij te stappen, zei Laschet. De druk op Laschet om af te treden is enorm, ook binnen zijn partij. 

Voorlopig komt de CDU/CSU nog niet aan de formatie te pas. Co-voorzitter van de Groenen Annalena Baerbock drong donderdagmorgen aan op een snelle regeringsvorming. Duitsland en Europa moeten op een aantal terreinen dringende hervormingen doorvoeren, maande ze. Er komt een nieuwe klimaatconferentie aan en “de wereld wacht niet op ons”, zei Baerbock tegenover Deutschlandfunk.

De Groenen en de liberale FDP zijn de spil in het formatieproces, zij kunnen of de SPD of de CDU/CSU aan een meerderheid helpen. Ze namen in de afgelopen week het initiatief, door eerst met elkaar te praten, en daarna pas met de christendemocratische CDU/CSU en de sociaaldemocratische SPD.

Baerbock liet woensdagochtend weten dat haar partij verder wil praten met de SPD en de FDP. Kort daarop meldde FDP-voorzitter Christian Lindner dat zijn partij dat aanbod aanneemt. Hij maakte ook duidelijk dat gesprekken met de CDU/CSU en de Groenen over de vorming van een regering hiermee niet definitief van tafel zijn. Maar overleg met de christendemocraten zal nu niet parallel worden gevoerd.

De SPD werd op 26 september bij de verkiezingen de grootste partij. De SPD en de Groenen liggen inhoudelijk dicht bij elkaar, met de FDP zijn grote verschillen te overbruggen, bijvoorbeeld als het gaat om financieel beleid en klimaatpolitiek. 

De FDP ligt inhoudelijk meer op een lijn met de CDU/CSU, die bij de verkiezingen flink heeft verloren en de tweede partij werd na de SPD. De voorgesprekken met de christendemocraten van de afgelopen dagen werden bemoeilijkt door verwijten over lekken. Zowel de Groenen als de FDP klaagden dat na de gesprekken met de CDU/CSU is gelekt naar de Bild Zeitung. Dat "werpt geen goed licht op de toestand binnen de CDU/CSU", aldus een woordvoerder van de Groenen.

Als het SPD, Groenen en FDP lukt een regering te vormen, is dat op zich al een revolutionaire vernieuwing. Duitsland wordt traditioneel door twee partijen geregeerd, meestal de CDU/CSU met een partner.