Gauck voelt niets voor minister-president Die Linke
Coalitievorming Ramelow in Thüringen leidt tot nieuw DDR-debat

President Gauck heeft problemen om Die Linke te vertrouwen. Dat zei hij zondagavond in het ARD-programma 'Bericht aus Berlin'. Aanleiding is de coalitie die de leider van Die Linke in Thüringen, Bodo Ramelow, vormt met de SPD en Die Grünen in deze Oost-Duitse deelstaat.

"Mensen die de DDR hebben meegemaakt en van mijn leeftijd zijn, moeten echt hun best doen om dit te accepteren", aldus Gauck op de ARD. "Maar we zijn een democratie. We respecteren wat de mensen stemmen en vragen onszelf tegelijkertijd af: heeft de partij die daar de minister-president zal leveren, echt wel zo veel afstand van de voorstellingen die de SED ooit had bij de onderdrukking van mensen hier, dat we haar volledig kunnen vertrouwen? En er zijn delen in deze partij waardoor ik - en met mij ook vele anderen - problemen heb dit vertrouwen te ontwikkelen. En we beleven in Thüringen nu een heftige discussie: ja, wat is deze partij dan echt?" De SED was de partij die de macht had in de DDR. Een deel van Die Linke komt voort uit de SED.  

'Gedateerd debat'

Als president moet Gauck neutraler en terughoudender zijn als het gaat om partijpolitiek, luidt de kritiek van politici van zowel Die Linke, als van Die Grünen en de SPD, die Spiegel Online samenvat. Hij hoort boven de partijen te staan. 

Gauck krijgt ook steun, onder meer van Hubertus Knabe, directeur van Gedenkstätte Berlin-Hohenschönhausen voor de slachtoffers van de Oost-Duitse geheime dienst de Stasi. Knabe zegt dat Die Linke de DDR nooit veroordeeld heeft en oud-Stasi-medewerkers en voormalige SED-functionarissen functies in de partij laat vervullen.

Volgens Süddeutsche-commentator Heribert Prantl voert Gauck een gedateerd debat. Jonge mensen denken niet meer in Oost-West-categorieën, en Die Linke heeft in verschillende deelstaten laten zien dat ze goed kan regeren, zegt hij. Bovendien heeft die regeringsdeelname de partij veranderd. De Duitse eenwording is veel verder dan dit debat doet vermoeden, aldus het commentaar.

DDR als onrechtstaat

Als Bodo Ramelow inderdaad een coalitie met de SPD en Die Grünen weet te vormen in Thüringen, wordt hij de eerste minister-president van deze partij in Duitsland. Tot nu toe was de partij alleen coalitiepartner in een aantal deelstaten, zoals in Berlijn (van 2002 tot en met 2011) en Brandenburg (sinds 2009). Die Linke werd bij de deelstaatverkiezingen in september de tweede partij in Thüringen. De CDU werd het grootst, maar de SPD koos voor coalitiebesprekingen met Die Linke en Die Grünen. 

De coalitievorming deed de discussie binnen Die Linke over hoe de DDR te kwalificeren opnieuw oplaaien. Gregor Gysi, Linke-fractievoorzitter in de Bondsdag, distantieerde zich begin oktober van Die Linke in Thüringen, die de DDR een onrechtstaat noemt. Deze kwalificatie was een van de gezamenlijk geformuleerd standpunten van de Thüringese Linke, de SPD en Die Grünen, om tot regeringssamenwerking te komen.

Niet alleen Gysi, ook veel leden van Die Linke zijn het daar niet mee eens, bleek begin oktober op een partijcongres in Thüringen. De kwestie ligt gevoelig bij veel Oost-Duitsers omdat zij zich mede veroordeeld voelen. Het oordeel over de staat en over de mensen die er leefden wordt in de discussie nogal eens door elkaar gehaald.