Achtergrond

De val van de Muur maakte weinig indruk op Antje Jung (1972). Ze ging zó op in het stadsleven in Dresden (Saksen), dat het Westen nauwelijks lonkte. Toch verhuisde ze niet veel later plotseling naar een klein dorpje in West-Duitsland. Daar voelde ze zich een zonderling. “Ik voel me schuldig dat we niet hebben kunnen bijdragen aan de verandering in het Oosten.”

Een groot beeld van Vladimir Lenin dat onder een helikopter door de hemel zweeft. Zo illustreert de film ‘Goodbye Lenin’ op spectaculaire wijze de aftakeling van het socialisme. Ook al lijkt het beeld uit de film niet op het monument dat decennialang in Oost-Berlijn stond, het verhaal van de afbraak en gedeeltelijke terugkeer van de Berlijnse Lenin is een film mét sequel op zich.

Op 9 november is het 30 jaar geleden dat de Berlijnse Muur viel. Ter gelegenheid van dit jubileum verschijnen veel boeken, zowel in Duitsland als in Nederland. Wij hebben een aantal non-fictie boeken op een rijtje gezet.

Ze zou gaan knutselen, dacht ze. Olivia Andiel kwam als 12-jarig meisje terecht in wat een massaal protest tegen het DDR-regime zou worden: de demonstratie op 7 oktober 1989 waarvoor een kwart van de stad Plauen in Saksen uitliep. Nu ze alweer 16 jaar in Nederland woont krijgt ze nog vaak de vraag of ze terug wil. “Er is geen terug.”

Op het hoogtepunt waren het er meer dan 400, maar nog altijd onderhouden een kleine 100 protestantse kerkgemeenschappen in Nederland een band met een partnergemeente in de voormalige DDR. Al hadden de contacten destijds ook een politieke lading, de betekenis ervan lag en ligt nog steeds vooral op het menselijke vlak, vertellen betrokkenen van de Arnhemse Parkstraatgemeente en de PKN-gemeente Eibergen-Rekken. “Met kritiek op het regime hadden we de vriendschap op het spel gezet.”

Alles lezen en zien over de val van de Muur? Daar hoef je de deur niet voor uit. Online zijn tal van originele filmbeelden, verhalen van ooggetuigen en foto’s en artikelen te vinden. Wij hebben een paar bijzondere online producties op een rijtje gezet.

De CDU in Thüringen is bereid tot gesprekken met Die Linke. Een samenwerking tussen de twee zo uiteenlopende partijen leek tot voor kort ondenkbaar. Maar de uitslag van de verkiezingen zondag in de Oost-Duitse deelstaat lijkt niet veel andere mogelijkheden te bieden. (Update 29-10: CDU Thüringen sluit coalitie met Die Linke en AfD alsnog uit)

Thüringen gaat een spannende verkiezingsdag tegemoet: op zondag 27 oktober kiezen de inwoners van de Oost-Duitse deelstaat een nieuw parlement. Nu regeert daar Die Linke, maar de AfD, het andere uiterste van het politieke spectrum, lijkt er de tweede of derde partij te worden. De campagne wordt overschaduwd door moorddreigingen. (Update 25-10: nieuwe cijfers peiling Forschungsgruppe Wahlen toegevoegd)

Op 9 november is het 30 jaar geleden dat de Berlijnse Muur viel. Ook in Nederland is voor deze historische gebeurtenis veel aandacht, met festivals, concerten, colleges en lezingen. Duitslandweb geeft een overzicht van de activiteiten.

Hoe staat het met de Nederlands-Duitse betrekkingen? Op die vraag lieten historicus Martijn Lak en journalist Kerstin Schweighöfer woensdag hun licht schijnen tijdens een lezing in Den Haag van het Nederlands Genootschap voor Internationale Zaken (NGIZ). Volgens beiden is de relatie nu opperbest, maar gevaren liggen op de loer. “Duitsland keert steeds meer naar binnen.”