Groenen-lijsttrekker kampt met plagiaatverwijt

Achteraf gezien was het "zeker beter geweest" als ze toch aan bronvermelding in haar boek had gedaan, aldus Baerbock in een interview met de Süddeutsche Zeitung (betaalmuur, zie ook Tagesspiegel). Eerder al had ze aangegeven dat ze geen wetenschappelijk boek heeft geschreven en dat er daarom ook geen voetnoten in zijn opgenomen. Het is geschreven met hulp van anderen, vertelde ze, en op basis van transcripties van lange gesprekken van Baerbock met een publicist.

Haar partij, de Groenen, deed de verwijten in eerste instantie af als laster. Baerbock zelf nam een advocaat in de arm om zich te verweren. In de Süddeutsche Zeitung zegt ze nu dat ze bewust gebruik heeft gemaakt van openbaar toegankelijke bronnen, juist waar het om feiten gaat. "Maar ik neem de kritiek serieus."

Plagiaatjagers

Plagiaatjagers hebben inmiddels tientallen passages ontdekt die ze zou hebben overgenomen uit ander werk. Een daarvan betreft een wetenschappelijke studie van milieudenktank Agora Energiewende. Die heeft zelf aangegeven dat het niet om plagiaat gaat en dat het juist goed is dat Baerbock in haar boek aandacht besteedt aan de inhoud van het Agora-rapport. In de discussie rond haar boek gaat het onder meer over de vraag of ze auteursrecht heeft geschonden. Daar zou een rechter over moeten beslissen, maar dan moet eerst een klacht zijn ingediend en voor zover bekend heeft geen van de auteurs of organisaties van wie ze passages heeft gebruikt dat gedaan. 

Dat de plagiaatbeschuldigingen in Duitsland zo'n ophef veroorzaken, heeft te maken met de val van een aantal Duitse politici de afgelopen jaren. Onder Merkels kanselierschap moesten drie ministers aftreden toen plagiaatjagers hun dissertaties onder de loep namen: minister van Defensie Zu Guttenberg (CSU) in 2011, minister van Onderwijs en Wetenschap Schavan (CDU) in 2013 en onlangs nog minister van Gezinszaken Giffey (SPD). Maar zij pleegden plagiaat in hun proefschrift. Baerbock schreef een Sachbuch, non-fictie, waarvoor niet dezelfde wetenschappelijke standaarden gelden als voor een disstertatie. Dat Duitse politici zo graag een doctorstitel willen, is omdat die in Duitsland, veel meer dan in Nederland, ook in de politiek aanzien geeft. Dan is het lucratief daarmee te sjoemelen.

Reputatieschade

De plagiaatverwijten aan Baerbocks adres volgden op andere kritiek, vanwege onzorgvuldigheden in haar cv en vanwege kerstbonussen van haar partij die ze had moeten melden bij de Bondsdag. Geen grote fouten, maar bij elkaar schaden ze haar reputatie. Na haar droomstart als Kanzlerkandidatin in april is er nu verbazing over haar argeloosheid en plaatsen critici vraagtekens bij haar geschiktheid als lijsttrekker. Baerbock pleit in de Süddeutsche Zeitung voor een eerlijke omgangstoon in de verkiezingscampagne. Zelf viel ze na de beschuldigingen in eerste instantie ook terug "in oude loopgraven", gaf ze toe, maar ze wil een campagne voeren die "hard en duidelijk is als het om de inhoud gaat, maar fair in de toon en open voor argumenten".  

De lijsttrekker van Bündnis 90/Die Grünen krijgt inmiddels onder meer steun van SPD-lijsttrekker Scholz en minister van Binnenlandse Zaken Seehofer (CSU). Scholz vindt de omgang met Baerbock "niet eerlijk". Gelijke behandeling van mannen en vrouwen is "nog lang niet bereikt en dat merk je ook in de verkiezingsampagne", aldus de SPD'er. Kort na bekendmaking van Baerbocks Kanzlerkandidatur vroegen conservatieve critici zich af of ze als moeder van twee jonge kinderen wel kanselier kan worden. Seehofer noemde de voortdurende kritiek op Baerbock dinsdag overdreven. Zoveel mensen schrijven boeken waarin ze dingen overnemen uit andere publicaties, zei hij. CDU/CSU-Kanzlerkandidat Laschet wilde zich woensdag niet over de discussie rond Baerbocks boek uitlaten, maar pleitte ervoor "langzaam aan eens" een inhoudelijk politiek debat te gaan voeren.