Zoeken

In de poëzie werd het individu in de jaren tachtig niet langer afgezonderd van de buitenwereld. De houding van de mens ten opzichte van de maatschappij mocht ook weer een rol spelen. Over die samenleving waren veel dichters overigens niet zo enthousiast.

Veel Oost-Duitse schrijvers sloten met hun naoorlogse werk aan bij de antifascistische traditie van de jaren dertig. De Tweede Wereldoorlog was het belangrijkste thema. Net als in het westen bestond de oorlogsliteratuur vooral uit ooggetuigenverslagen waarin weinig werd geref…

Veel bekende schrijvers keerden na de Tweede Wereldoorlog terug naar de Oostelijke zone in plaats van naar het Westen. Zij hoopten op een betere toekomst onder het communisme en wilden hieraan hun bijdrage leveren. Onder hen waren ook niet-socialisten.

Het communistische bewind weet de opkomst van het nazisme aan het kapitalisme. Daarmee pleitte het de Duitsers als volk vrij. Oost-Duitse schrijvers en dichters hielden zich niet bezig met de schuldvraag.

De machthebbers in de DDR gebruikten literatuur om de bevolking te doordringen van hun communistische ideeën. Schrijvers konden zich hier onmogelijk aan onttrekken. Daarvoor was de staatscontrole te alomvattend. Veel schrijvers stuitte de censuur tegen de borst maar een aant…

In de DDR werd de literatuurpolitiek tot in de kleinste details van bovenaf bepaald. Dit wekte irritatie bij schrijvers.

In de jaren vijftig probeerde de Oost-Duitse overheid de ‘werkende’ en ‘schrijvende’ wereld dichter bij elkaar te brengen. De staat stimuleerde arbeiders om te schrijven en schrijvers om in de fabriek te werken. Dit werd de Bitterfelder Weg genoemd.

Regisseur en schrijver Bertolt Brecht was de grote naam van het Oost-Duitse toneel. In Heiner Müller had hij een waardige opvolger.

In de jaren zestig en zeventig kwam in de DDR steeds meer verzet tegen het socialistische systeem. Een aantal gebeurtenissen voedde de onwillige houding van de schrijvers. De belangrijkste waren het elfde partijcongres in 1965 en de Praagse Lente in 1968.

Kunst was het thema van het elfde congres van het Centraal Comité van de communistische partij de SED in 1965. Politici hekelden de schadelijke invloed van DDR-filmmakers en schrijvers. Die kritiek viel helemaal verkeerd bij de kunstenaars. Zij hadden zich met hun werk ingez…