De gulzigheid van de Grijze Panters
Corruptieaffaire nekt Duitse ouderenpartij

Na jaren van vergetelheid zijn Die Grauen met één klap terug in de schijnwerpers. De Duitse seniorenpartij van de markante oprichtster Trude Unruh hangt opheffing boven het hoofd. De als Graue Panther bekende partij kan de boete van achteneenhalf miloen euro niet betalen, die zij van Justitie kreeg opgelegd vanwege grootscheepse fraude.

De fraude kwam afgelopen voorjaar aan het licht dankzij de aangifte van Silvia Rose, vice-voorzitster van de Grauen in Noordrijn-Westfalen.

Enkeltje Filippijnen

De Duitse ouderen bleken jarenlang meesters in het creatief boekhouden en rommelen met bonnetjes. In de partijboekhouding staan "veel bijeenkomsten die nooit hebben plaatsgevonden en veel donaties die nooit zijn gedaan," aldus officier van justitie Alfons Grevener. Zo zou de partij ruim 1000 partijseminars uit haar duim hebben gezogen, waarbij de deelnemers zogenaamd hun honorarium aan Die Grauen doneerden.

Hoofdverdachte van dit trucje met fictieve donaties is de 63-jarige oud-penningmeester Ernst Otto Wolfshohl, die zelf ruim 140.000 euro van de subsidiegelden in ontvangst nam als 'provisie'. De inmiddels op borgtocht vrijgelaten psychotherapeut kwam eerder in opspraak vanwege de dubieuze herkomst van zijn drievoudige doktortitel. Hij had op het moment van zijn arrestatie vorig najaar zijn vliegticket naar de Filippijnen al klaar liggen.

Onder druk van de enorme justitiële vordering besloot het bestuur vorige maand de partij op te heffen. De ruim drieduizend leden moeten dit besluit nog bekrachtigen.

Het is een spectaculair einde voor de op vrijwilligers drijvende partij die tot verrassing van velen in 1987 een Bondsdagzetel veroverde. De Duitse kiesdrempel van 5 procent maakt de opkomst van kleine belangenpartijtjes immers vrijwel onmogelijk. De laatste jaren komen de Grauen niet verder dan 1 procent van de stemmen, zoals onlangs weer bij de verkiezingen in Hessen en Nedersaksen.

Bloemetjesjurk en grijs permanentje

Ruim twintig jaar geleden liet oprichtster Trude Unruh – bekend om haar bloemetjesjurk en permanentje – als strijdlustig Bondsdaglid voor het eerst van zich horen.

Via de Grünen kwam de leidster van de ouderenactiegroep Graue Panther in 1987 aan haar zetel. Ze kreeg de bijzondere status van partijloos parlementslid bij de Groenen. Deze samenwerking kwam niet uit de lucht vallen. Voor die tijd bestond er al een 'spreekbuis-verdrag' tussen de seniorenbeweging en de pas opgerichte milieupartij: als belangenvertegenwoordiger van de ouderen dienden de Grünen bijvoorbeeld een wetsontwerp in voor een basispensioen.

Al snel groeiden Unruh en de Grünen echter uit elkaar. Na de oprichting van Die Grauen als zelfstandige politieke partij kwam het tot een definitieve breuk met de groene fractie, die eiste dat Unruh haar mandaat inleverde.

Splinterpartij

Als afgevaardigde eiste Trude Unruh behalve een pensioen van 1200 mark meer inspraak voor ouderen in verpleeg- en verzorgingshuizen en – nog steeds een omstreden onderwerp in het naoorlogse Duitsland – wettelijke regelingen voor hulp bij zelfdoding. Unruh deed haar naam verder eer aan met pamfletten als "Oproep tot rebellie" (1984) en "Grijs komt – dat is de toekomst" (1990).

Hoe waar dat met het oog op de bevolkingsontwikkeling ook mag zijn: sinds de Grauen bij de verkiezingen van 1990 hun zetel in de Bondsdag verloren, werd het steeds stiller rondom Unruh en haar partij. Terwijl de enkele jaren eerder opgerichte Grünen zich van protestpartij tot regeringspartij muteerden, bleef hun grijze bijna-naamgenoot de splinterpartij, die zij van meet af aan was.

Een gebrek aan onderwerpen was er niet: van de zogeheten Hartz-hervormingen, die veelal oudere werklozen benadelen, tot en met de verhoging van de pensioensgerechtigde leeftijd naar 67. Maar tot verdriet van de grijze panters zijn het steeds de andere partijen die er met ‘hun’ thema’s vandoor gaan.

Laatste succes

Hun laatste grote succes dateert uit 2005. De ouderen wonnen een rechtszaak bij het federaal constitutioneel hof tegen geplande bezuinigingen op subsidies van kleine partijen in 2005. "Wij strijden tegen onrechtvaardigheid," reageerde Trude Unruh trots.

Maar de afgelopen jaren lijken een paar van de zelfbenoemde Robin Hoods iets te ver doorgeschoten in hun strijd om de herverdeling van subsidiegelden. Intussen zoeken de anderen alweer naar mogelijkheden voor een heroprichting. Gebrek aan strijdvaardigheid was nooit een probleem bij de grijze panters.

Carina de Jonge promoveert in München en schrijft regelmatig voor het Duitslandweb.

Aanbevolen door de redactie:
Graue Panther sollen Gelder erschlichen haben
Website van de Graue Panther