Een jaar Berlijn met het Studienkolleg zu Berlin
Studienkolleg zu Berlin ontmoetingsplek voor jonge Europeanen

Bij de wekelijkse ontmoeting van het Studienkolleg zu Berlin leest Joanna Kalicka uit 'Logbuch' van de Poolse schrijver Andrzej Stasiuk. Die noemt Spanje het “mooie hoofd” van Europa, Frankrijk is het “hart” en Duitsland de “onverzadigbare buik”. De schrijver vraagt zich af wat Midden-Europa dan is, misschien de lendenen? De daaropvolgende verwarring over de betekenis van de laatste zin getuigt van het internationale karakter van de avond.

Een Noordpool-blog en een film over protestculturen

Het citaat is niet alleen grappig bedoeld, maar behandelt ook het centrale onderwerp van het Studienkolleg: Europa. De dertig deelnemers komen uit verschillende Europese landen en studeren voor een jaar in Berlijn, waar ze naast hun studie aan een eigen project werken. De onderwerpen lopen sterk uiteen, dit jaar is er bijvoorbeeld een project over de grens van Europa, en één over kunst in de openbare ruimte. Vorig jaar onderzocht een groep prostitutie als bijbaan van studenten. Tijdens het jaar maken de studenten een studiereis door Europa om onderzoek te doen voor hun project.

 Het Studienkolleg zu Berlin bouwt een netwerk van jonge Europeanen op, die zich gezamenlijk inzetten voor de toekomst van Europa, aldus rector Dagmar Schipanski. “Wij zetten ons in voor een gelijke verhouding tussen noord en zuid, oost en west.” Alumni werken volgens coördinator Susanne Stephani vaak ook na hun jaar in Berlijn verder aan hun projecten en publiceren samen. De Noordpool-groep van vorig jaar houdt bijvoorbeeld een blog bij en over het prostitutie-onderzoek werd veel in de media bericht. Een film over protestculturen in Europa, die ook vorig jaar werd gemaakt, wordt op dit moment in meerdere landen vertoond.

Voertaal Duits

Wat leer je tijdens een jaar Studienkolleg? Vera Buttmann uit Hannover zegt dat zij vooral de samenwerking met buitenlandse studenten interessant vindt. “De vertaalslag die je moet maken was nieuw voor mij. Voorheen was ik altijd degene die in het buitenland de taal niet goed kende, nu heb ik geleerd om geduldig te luisteren naar mensen die nog niet perfect Duits spreken.” Belangrijke vaardigheden zijn ook het samenwerken met studenten uit andere disciplines en het sluiten van compromissen. Vera: “We zijn hier met heel verschillende mensen en je kunt niet altijd je eigen mening doorzetten.”

De voertaal van het Studienkolleg is Duits. Basiskennis van die taal is daarom een vereiste voor de toelating. Susanne Stephani benadrukt dat het er niet om gaat dat iedereen de taal al perfect spreekt. Niet voor niets krijgen de buitenlandse studenten naast het gewone programma ook een intensieve taalcursus aangeboden. De keuze voor Duits als voertaal heeft met de plek van het Studienkolleg te maken - studenten maken als ze de taal kennen meer onderdeel uit van het dagelijks leven in Duitsland. Maar het is ook een ideële keuze. Een Duitstalig programma is ook inhoudelijk veel meer in Duitsland verankerd. Stephani: “Met Engels als voertaal was een ander programma geweest.”

Deelnemers aan het Studienkolleg krijgen een beurs van 650 euro per maand van de Studienstiftung des deutschen Volkes, waar het Berlijnse Kolleg bij is aangesloten. De deadline voor de toelating is 1 april 2012. Meer informatie >>

Josta van Bockxmeer studeert Duits en filosofie aan de universiteit van Potsdam en woont sinds vier jaar in Berlijn.