Stagelopen in Duitsland: Een sprong in het diepe

Toch waagden de mbo'ers ‘de sprong in het diepe’, zoals ze het alle drie noemen. De ICT-studenten gingen stagelopen bij HR4YOU AG (zie kader) in Timmel, een buurtschap in de Oost-Friese gemeente Großefehn, 44 kilometer vanaf de Duitse grens bij Bad Nieuweschans.

Duits leren ligt in de ICT-branche niet voor de hand. De voertaal in de digitale wereld is immers Engels, de meeste Engelse ICT-termen zijn onvertaalbaar. Toch merkten de drie dat alleen Engels niet voldoende was om hun stage te laten slagen. “We praten hier voornamelijk Duits."

Dennis werkt sinds 2017 als webdeveloper bij HR4YOU AG. Hij zat op de ICT-opleiding van ROC Noorderpoort in Winschoten, toen hij besloot zijn tweede stage in Duitsland te doen. “Ik sprak geen woord Duits, maar toen ik hoorde dat ik er een baan aan kon overhouden, wilde ik wel. Ik had geen zin om nog langer naar school te gaan, dit was mijn kans om meteen te gaan werken." 

Zoals de meeste Nederlandse stagiairs werd hij bij HR4YOU AG begeleid door Ausbilder Christian Koptein. “Als ze net binnen zijn, praat ik nog veel Engels met ze en ik spreek inmiddels ook een paar woordjes Nederlands. Gaandeweg schakel ik steeds meer over op Duits."

Maar onder collega’s is de voertaal toch Duits. “Ik heb gemerkt dat je gewoon mee moet lullen, dan pik je het vanzelf op", zegt Dennis. Naomi: “Als ik er echt niet uit kom, gooi ik nog wel eens een woordje in Google Translate. Maar alleen losse woordjes, met hele zinnen komt het niet goed."

Stagelopers (de Nederlandse term die HR4YOU AG hanteert, om de Nederlandse stagiairs van de Duitse Auszubildende – kortweg Azubi’s - en Praktikanten te onderscheiden) komen bij HR4YOU AG in een warm bad. Het directeursechtpaar Ute en Axel Rekemeyer investeert veel in stagiairs. “Laat ik duidelijk zijn, dat doen we uit puur egoïstische motieven", zegt Ute Rekemeyer met een lach. “Wij hebben altijd behoefte aan personeel. Stagiairs geven mij de kans om werknemers op te leiden die bij ons passen." Nederlandse studenten krijgen wekelijks twee uur Duits op maat van een Nederlandse docent. “De lessen worden betaald door Landkreis Leer, die krijgt daar Europese subsidie voor."

HR4YOU AG werkt inmiddels drie jaar samen met Nederlandse mbo-opleidingen. Een groot verschil met Duitsland is dat in Nederland de school leidend is bij een stage. In Duitsland is het stagebedrijf Lehrherr, zoals Rekemeyer dat noemt. “In Nederland werken stagelopers tijdens hun stage aan hun kwalificatiedossier. De school vertaalt kerntaken en werkprocessen naar beroepsgerichte vaardigheden. In Duitsland zijn we gewend dat het bedrijf leidend is in het proces, wij bepalen aan welke voorwaarden stagiairs moeten voldoen om te slagen."

Rekemeyer zegt een mooie mix van de Duitse en Nederlandse aanpak te hebben gevonden. “Nederlandse stagelopers houden in ons bedrijf aan het eind van hun stage een presentatie voor een commissie. Daarin zitten twee mensen van HR4YOU AG en we nodigen twee mensen van school uit. Na de presentatie trekt de commissie zich terug om te bespreken welk eindcijfer we geven. Daarbij houden we rekening met de eisen waaraan ze voor school en voor ons moeten voldoen."

Dennis kreeg bij die gelegenheid ook in één adem een contract aangeboden. Nu rijdt hij dagelijks veertig minuten met de auto van Winschoten naar Timmel en terug. “Wonen in Nederland en werken in Duitsland brengt wel wat papierwerk met zich mee", zegt hij. “Vooral belastingtechnisch is het ingewikkeld. De ziektekostenverzekering heeft HR4YOU AG voor me geregeld." Zowel hij als Rekemeyer zeggen dat ze veel plezier hebben van het Grenzinfopunkt van de Eems Dollard Regio (EDR). “Die weten meestal wel waar je moet zijn met dit soort vragen."

Kees-Jan Hut en Naomi Offermans zijn nog niet zo ver. Ze doen de ICT-opleiding aan het Alfa-college in Groningen en lopen sinds drie weken stage in Timmel. Ze huren samen een vakantiehuisje in het dorp. “Ik heb wel getwijfeld of ik dat wel leuk zou vinden", zegt Kees-Jan. “Zo’n klein dorp, er is hier maar één kroeg.’’ Maar die kroeg weet hij inmiddels te vinden. “Ik werd daar met open armen ontvangen. Het is hier net zo gemoedelijk als in mijn eigen dorp." Naomi: “Er wonen hier weinig mensen, er is maar één supermarkt, dus iedereen kent je meteen."

Heen en weer rijden is voor hen geen optie. Naomi heeft geen rijbewijs, Kees-Jan kan wel rijden, maar heeft geen auto. “En goed openbaar vervoer is hier niet", zegt Kees-Jan. “Maar gelukkig mag ik de auto van de zoon van Ute lenen als ik ergens heen wil."

Het tekent de losse sfeer in het bedrijf. “Je wordt in Nederland zo vaak gewaarschuwd voor de formele sfeer in Duitse ondernemingen. Maar daar merk je hier niks van", zegt Kees-Jan. 

Ute Rekemeyer benadrukt dat er een groot verschil is tussen intern en extern. “Onder elkaar zijn we allemaal collega’s. Het is jij en jou en iedereen is gelijk, of je nu webdeveloper of directeur bent. Maar klanten moet je wel altijd siezen. Sommige collega’s die veel contact hebben met vaste klanten, duzen (tutoyeren) die klanten soms ook. Dat staan we oogluikend toe, maar alleen als de klant zelf heeft aangegeven daar prijs op te stellen. Het initiatief mag nooit van ons uitgaan." Dennis, Kees-Jan en Naomi halen daar hun schouders over op. “In Nederland wordt ook van je verwacht dat je een klant met respect benadert en u zegt", zegt Dennis. “Ik zie daar geen verschil."

Hetzelfde geldt voor kledingvoorschriften. Stagiairs geven hun eindpresentatie keurig in pak of in elk geval een formeel jasje. Soms tot stomme verbazing van hun Nederlandse docenten die hun studenten nog nooit zo gezien hebben. “Wij pakken die eindpresentatie heel formeel aan, noem dat maar typisch Duits. En dan moet je ook zorgen dat je er representatief uitziet", zegt Rekemeyer. “Ik zeg altijd dat je dagelijks minimaal twee outfits klaar moet hebben hangen. Als je de hele dag binnen aan het werk bent en we verwachten geen gasten, mag je eruit zien zoals je wilt. Dan loop ik ook op flipflops als het zo uitkomt. Maar als je weet dat er, zoals vandaag, gasten in het bedrijf rondlopen of je gaat naar klanten toe, dan trek je iets nets aan."