Matig Duits kost bedrijfsleven ‘miljarden’
Nederlands-Duitse Kamer van Koophandel slaat alarm

Het is een oproep die de Groningse docent Duits Erwin de Vries als muziek in de oren klinkt. De Vries is sectievoorzitter Duits van de landelijke Vereniging van Leraren in Levende Talen. Hij kan zich het misnoegen van de ondernemers goed voorstellen. De klachten van de entrepreneurs zijn de klachten van de docenten Duits. “Het kennisniveau van het Duits neemt inderdaad af”, benadrukt De Vries, “Deze daling is allerwegen merkbaar.” Volgens de Groninger zijn de usual suspects debet aan de achteruitgang: de grootschalige, opeenvolgende stelselhervormingen die sinds begin jaren negentig het onderwijslandschap hebben omgeploegd.

De Vries: “De gemiddelde onderwijstijd per vak is sterk teruggelopen omdat er veel meer vakken zijn bijgekomen. Had een VWO-scholier in 1992 gemiddeld zeven examenvakken, inmiddels zijn dat er veertien.” Het lesrooster van de scholier zit vol met door De Vries verafschuwde “afkortingsvakken”: CKV (Cultureel Kunstzinnige Vorming) of ANW (Algemene Natuurwetenschappen). “Vakken bestaande uit een allegaartje zonder inhoudelijke focus”, smaalt de docent. Kind van de rekening zijn klassieke vakken als Frans, Duits en geschiedenis.

Een specifiek probleem van de vreemde talen is daarnaast dat ze op VWO-eindexamenniveau in tweeën geknipt zijn. Het volledige vak Duits – lezen, schrijven, spreken en literatuur – krijgt een leerling alleen als hij het profiel Cultuur en Maatschappij kiest: een impopulair profiel omdat het de weg naar flink wat vervolgstudies uitsluit. “ Het is het alfa-pakket van vroeger, ook wel pretpakket”, zegt De Vries.

Toch gloort er hoop. Op de Nederlandse universiteiten wint de studie Duits aan populariteit, een indicatie van een mogelijke trendbreuk. Het aantal inschrijvingen voor de studierichting is vorig jaar verdubbeld, terwijl drie jaar geleden de laatste dagen van de studierichting geteld leken. Toen schreven zich landelijk slechts dertig eerstejaars in; vorig jaar waren dat er tachtig. Met name universiteitssteden als Nijmegen, Leiden en Groningen doen het goed. Er is meer goed nieuws, aldus De Vries. Vanaf volgend schooljaar wordt een tweede moderne taal op het VWO een verplicht eindexamenvak. “We kunnen dus rekenen op een verbetering van het niveau. Dat is prettig, want Nederlanders in het buitenland moeten het toch hebben van hun vlotte babbel.”

Bas de Rue is redacteur van het Duitslandweb.