Dromen in het Duits bij 'de nonnen van Vught'

"Ons greatest hits album klinkt in de Duitse taal met dank aan de nonnen nog beter", vertelde zanger Nick Schilder (van Nick en Simon) vorig jaar op Radio 2. Andere bekende Nederlanders die een vreemde taal leren in Vught zeggen dat ze ‘het klooster ingaan’. Maar de tijd dat cursisten nog les kregen in het klooster is lang geleden. Het taleninstituut Regina Coeli heeft qua uiterlijk meer weg van een wellness spa. Het biedt multimedia-faciliteiten, een restaurant en binnenkort ook een logiesaccommodatie voor de cursisten. De naam van het klooster en de lesmethode zijn wel behouden. En een van de zusters van de congregatie, die de aandeelhouder vertegenwoordigt, komt nog regelmatig langs, vertelt manager client relations Erica Goedegebuure.

Net als toen de nonnen in 1963 met het talenonderwijs voor volwassenen begonnen, worden cursisten nog steeds volledig ondergedompeld in de taal die ze willen leren. Maar waar ze vroeger vaak twee tot drie weken in Vught waren, komen de meeste deelnemers nu vijf dagen - meer tijd kunnen vooral mensen in het bedrijfsleven vaak niet vrijmaken, vertelt hoofd van de Duitse taalsectie Doris Sandrock. De meeste cursisten komen uit het bedrijfsleven en zijn hoog opgeleid. Het is ook niet goedkoop: een vijfdaagse individuele taaltraining in Vught kost 3395 euro, exclusief maaltijden en hotelovernachtingen.

Fanatiek groepje

De cursisten - in totaal ongeveer 65 per week, van wie er zo’n 12 Duits leren - volgen een intensief, op maat gemaakt programma. Ze hebben vier uur per dag één op één les, doen vier uur individuele grammatica-, spreek- en luisteroefeningen en hebben vaak ‘s avonds ook nog een programma, waarin in groepjes wordt gediscussieerd. Tijdens de lunch en het diner kunnen de cursisten een Duits, Engels of ander vlaggetje op tafel zetten: dan wordt aan tafel alleen die taal gesproken.

“Ik zat in een vrij fanatiek groepje, bij ons ging dat Duitse vlaggetje vanaf dinsdag op tafel met lunch en diner”, vertelt oud-cursist Olaf Schoeman telefonisch vanuit Berlijn. Hij is senior research consultant bij medisch concern Pharmerit. Hij was dit jaar in Vught omdat hij in een nieuwe functie met Duitse klanten te maken kreeg. “De kracht van de taalcursus is dat je 5 dagen lang 12 tot 18 uur per dag Duits spreekt.” Aan het eind van de week droomde hij in het Duits, zegt hij.

Schoeman wilde leren hoe hij een presentatie moest geven in het Duits en zijn consultancy-Duits verbeteren. “Hoe presenteer je getallen? Hoe zeg ik op drie verschillende manieren dat we advies geven?” Duitsers zijn meer op feiten georiënteerd, zegt hij. “Je moet niet ‘ongeveer’ zeggen, daar houden ze niet van en daar zijn ze ook niet aan gewend. Dat herkende ik al, omdat ik al langer in Duitsland werkte, maar dat kwam in Vught ook aan de orde.” In het Engels zou hij een onderwerp beleefd introduceren met de vraag ‘Could it perhaps be that’, maar dat werkt niet in het Duits, vertelt Schoeman. “Je kunt beter zeggen: ‘Uit onze ervaring blijkt dat…’. Dan kunnen mensen ook een tegenargument geven, maar het is veel feitelijker.”

Hartchirurg

De laatste jaren stijgt het aantal mensen dat Duits wil leren, zegt Sandrock. Duits is sinds een aantal jaar niet meer de vierde, maar de derde taal op het instituut, na Engels en Nederlands. “We hebben de laatste jaren meer bedrijven uit het MKB. Dat is de zonnekant van de crisis: dat het MKB zich meer op het buitenland richt. In Duitsland was de economische situatie nog redelijk goed en het is dichtbij.”

“Het typisch Nederlandse handelsgedrag is: ik schaf een vrachtwagen aan, laad ‘m vol met mijn product en rij ermee naar Duitsland. Dat is geweldig. Maar daar merken ze dan dat je meer dan 20 woorden Duits nodig hebt. En dan gaan ze dat leren”, zegt Sandrock. Ze ziet dat bij landbouwbedrijven en bloemenkwekerijen in de buurt, maar bijvoorbeeld ook bij toeleveranciers in de auto-industrie en bij werktuigbouwers.

De sectie Duits bij Regina Coeli krijgt de laatste jaren ook meer cursisten uit de medische wereld. Vanwege de toegenomen werkloosheid kijken ook artsen over de grens naar Duitsland, vertelt Sandrock. Als het nodig is maken de docenten - voor de sectie Duits zijn het er alleen al 25 - lesmateriaal op maat. “Een hartchirurg, die heeft heel specifieke kennis nodig. Dat geldt ook voor juristen. Dat bereiden wij dan voor.”

Vlotte babbel

Bijzondere cursisten zijn er ook, beaamt Sandrock. Ja, natuurlijk de bekende Nederlanders als Linda de Mol en Chantal Janzen die Duits leerden bij Regina Coeli. Maar Sandrock zelf noemt een ambtenaar van de burgerlijke stand, die speciaal voor één huwelijk Duits wilde leren, omdat de moeder van de bruid alleen Duits sprak. Of de schrijver - zijn naam mag ze niet noemen - wiens boek in het Duits is vertaald en die zich in Vught kwam voorbereiden op zijn Lesereise door Duitsland.

Aan het eind krijgen de deelnemers een certificaat van Regina Coeli. Dat is geen internationaal erkend diploma. Mensen die Duits hebben geleerd kunnen als ze dat nodig hebben een officiële taaltest bij het Goethe-Institut doen. Dat taalcertificaat wordt wereldwijd erkend.

Mensen leren op school nu minder goed Duits dan vroeger, merken Sandrock en Goedegebuure. Dat moeten ze dan in het bedrijfsleven bijleren. Al relativeert Sandrock dat ook. “Mijn generatie leerde nog degelijk rijtjes. Je kunt 60-jarigen wakker maken en dan dreunen ze die op. Maar daarmee spreek je nog geen Duits. De jeugd heeft misschien die basis niet, maar die hebben vaker een vlotte babbel. Dat is ook belangrijk.”