Niet iedereen lacht om Hitler-comedy
Nieuws

Met de felheid van een instinctieve reflex heeft Duitsland zich gestort op zijn favoriete evergreen: de verwerking van het Derde Rijk. Twee jaar geleden fronsten critici de wenkbrauwen toen regisseur Bernd Eichinger een menselijke Hitler op het witte doek bracht in zijn bekroonde ‘Der Untergang’ (2004). Nu is het de beurt aan Hitler als depressieve, bedplassende clown in Dani Levy’s comedy ‘Mein Führer. Die wirklich wahrste Wahrheit über Adolf Hitler’. Het is de eerste keer dat in Duitsland een lachfilm over de nazi-dictator is gemaakt.

In Levy’s film is Hitler een treurig figuur. Eind 1944, de oorlog is zo goed als verloren, lijdt de Führer aan hevige depressies. Op aandringen van propagandaminister Joseph Goebbels wil hij nog één keer een grote rede houden om de wil van de Duitsers te stalen. De voorbereiding geschiedt onder leiding van een joodse toneelspeler die voor de gelegenheid uit een concentratiekamp is gehaald. Uiteindelijk belandt Hitler bij zijn joodse begeleider op de bank voor een stevige dosis psychoanalyse en ontpopt hij zich als huilebalk met een moeilijke jeugd.

De lichtzinnigheid van de film heeft Levy inmiddels de even voorspelbare als onvermijdelijke kritiek opgeleverd. Zo zei de joodse schrijver en historicus Ralph Giordiano buikpijn te krijgen bij het idee van een Hitler-comedy. “Miljoenen doden zijn niet grappig.”

Hoofdrolspeler Helge Schneider (Hitler) is het lachen eveneens vergaan. Hij wil niets meer met de controversiële film te maken hebben, zei hij vorige week tegen een Zwitserse krant. De acteur is ontstemd omdat regisseur Levy op het laatste moment flink gesneden heeft in de film, zijns inziens met als resultaat dat het karakter van Hitler uitgehold is. Bovendien bekent Schneider het draaiboek vanaf het begin al “een beetje flauw” te hebben gevonden. “Het spijt me, ik vind de film gewoon niet zo leuk.”

Een voorbode van de huidige controverse was de uitgebreide berichtgeving over de filmset die regisseur Levy begin vorig jaar in hartje Berlijn opbouwde. Rijen hakenkruisvlaggen sierden  - met speciale toestemming van de overheid -  de zuilen van het historische Altes Museum en de Berliner Dom, hoofdrolspeler Schneider reed hitlergroetend op zijn Mercedes langs rijen SS’ers en Wehrmachtsoldaten. Even leek het Vierde Rijk aangebroken. Duitse media besprongen elke toerist die het tafereel verwonderd gadesloeg.

Levy, in Zwitserland geboren en zelf van joodse afkomst, twijfelt er niet aan of om Hitler gelachen mag worden. Het moet zelfs, beklemtoonde hij in een interview met weekblad Der Spiegel. Levy ziet zijn film in de eerste plaats als een verfrissend tegengeluid, met humor als essentieel hulpmiddel bij de demystificatie van de Führer. Het gros van de Hitlerfilms en -documentaires hebben in Levy's ogen dezelfde moralistische grondtoon, erop gericht Hitler af te beelden als gewiekste volksmenner annex wreedste schurk aller tijden. Levy: “We hebben ook andere beelden nodig.”

Nu is lachen over Hitler niets nieuws, ook in Duitsland niet, constateren Duitse media gelaten. Een recent voorbeeld is het internetfilmpje ‘Der Bonker’ van komiek Walter Moers, die eerder faam verwierf met zijn satirische Hitler-strips. In Moers’ filmpje vindt de kijker Hitler terug op de wc tijdens de laatste dagen van de slag om Berlijn, terwijl hij overdenkt hoe het nu zo fout had kunnen gaan. “Eigenlijk bestaan er in de kunst nauwelijks nog Hitler-taboes, behalve het zinvolle taboe Hitler goed te vinden”, merkte weekblad Die Zeit op.

11 januari gaat ‘Mein Führer. Die wirkliche Wahrheit über Adolf Hitler’ in Duitsland in première.

Homepage van de film

Spiegel Online
Schneider distanziert sich von Hitler-Film

Die Zeit
Adolf auf der Couch