Opnieuw tegenslag voor Schröder
Regeringscrisis in Noordrijn-Westfalen bedreigt bondsregering

Naar verluidt is de crisis in NRW vooral een gevolg van Steinbrücks ergernis over de opstelling van de Grünen. De minister-president verwijt zijn regeringspartner, en met name Umweltministerin Bärbel Höhn, de verkeerde prioriteiten te stellen. Terwijl de SPD zich inzet voor de aanleg van een hogesnelheidslijn, zouden de Grünen zich vooral bekommeren om gedetailleerde milieuvraagstukken. "Waarmee moet ik dan campagne voeren? Het feit dat we veel egels hebben gered?", zo zou Steinbrück zijn frustratie hebben geuit tijdens een recente bijeenkomst van het SPD-bestuur in NRW. Volgens het weekblad Der Spiegel "loopt Steinbrück regelmatig rood aan" bij het aanhoren van Höhn. Overigens weet Steinbrück zich in zijn kritiek op de Grünen in NRW gesteund door de bondskanselier. Volgens Schröder hebben de Grünen een hinderlijke "neiging tot debatten", die de partij op bondsniveau allang zou hebben afgeleerd. De Grünen in NRW hopen ondanks alles op voortzetting van de samenwerking met de SPD.

De geruchten over de ophanden zijnde coalitiebreuk leidden afgelopen week tot speculaties over de samenstelling van een eventuele nieuwe regering in NRW. De liberale FDP bood zichzelf gretig aan als vervanger van de Grünen in een coalitie met de SPD. "De FDP is bereid tot een politieke wissel in NRW", aldus deelstaatvoorzitter Andreas Pinkwart. Mocht de rood-groene coalitie schipbreuk leiden, dan zijn nieuwe verkiezingen wat de FDP betreft niet nodig: een rood-gele coalitie beschikt op basis van de vorige verkiezingsuitslag, uit 2000, over een meerderheid. De SPD behaalde drie jaar geleden 43 procent en de FDP tien procent. De CDU daarentegen verlangt nieuwe verkiezingen, mocht het inderdaad verkeerd aflopen met SPD en de Grünen. Dat verlangen is begrijpelijk: volgens een recente peiling kunnen de christen-democraten in NRW momenteel op ongeveer 45 procent van de stemmen rekenen. Tel daarbij op de voorspelde acht procent van de lievelingspartner van de CDU, de FDP, en het is duidelijk waarom de christen-democraten een gang naar de stembus zouden preferen boven coalitiebesprekingen op basis van de uitslag van drie jaar geleden.

SPD verstopt kanselier

De donkere wolken boven NRW ontnamen de afgelopen week het zicht op een SPD-succesje elders in het land. Op zondag slaagden de sociaal-democraten in Bremen er in de deelstaatverkiezingen te winnen. Hoewel deze uitslag tamelijk onbelangrijk is voor de landelijke politiek, deed kanselier Schröder zijn uiterste best de overwinning uit te leggen als steunbetuiging aan zijn Agenda 2010. Volgens Schröder vormde de winst een aanmoediging om "voort te zetten, wat we ons voorgenomen hebben". Met het oog op de Parteitag van 1 juni voegde hij daaraan toe, dat de winst in Bremen aantoont wat de SPD vermag indien zij "gesloten" opereert. Schröder ontkwam er echter niet aan, te moeten erkennen dat de winst in eerste instantie een persoonlijk succes was van burgemeester Henning Scherf (SPD). De algemene opinie in Bremen luidt dat de SPD haar succes te danken heeft aan Scherf die tijdens de campagne nadrukkelijk afstand heeft bewaard ten opzichte van Schröder. FDP-leider Guido Westerwelle daarover: "De SPD kan alleen nog maar verkiezingen winnen, als zij de kanselier verstopt".

Wanneer alle stof volgende week is opgetrokken, zal waarschijnlijk blijken dat Schröder zijn hervormingsplannen langs de Parteitag heeft weten te loodsen en de regering in NRW nog in het zadel zit. Dat betekent echter niet, dat de tijdbom in NRW daaarmee definitief onschadelijk zou zijn gemaakt. Steinbrück heeft immers geen enkele toezegging gedaan over voortzetting van zijn regering na medio juli. Een val van de regering in NRW zou grote consequenties hebben voor rood-groen op bondsniveau: bijna een kwart van de sociaal-democratische Bondsdagleden komt uit NRW. Zelfs als Steinbrück besluit om met de Grünen door te regeren tot de reguliere verkiezingen in 2005, kan het daarna alsnog praktisch gedaan zijn met Schröder. Mocht de CDU in 2005 de macht in NRW overnemen, dan breidt zij haar meerderheid in de Bondsraad namelijk uit tot een tweederde meerderheid. Dat zou betekenen dat de christen-democraten alle wetgeving van de regering-Schröder kunnen blokkeren.

Der Spiegel
Mehrheit für schwarz-gelbe Koalition

SPD spricht offen vom Wechsel zur FDP

Die Zeit
Die Rückkehr des Grünen-Fressers

Mark Schenkel is student Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en schrijft regelmatig artikelen voor het Duitslandweb. Momenteel studeert hij aan deHumboldt Universitätin Berlijn.