Oorlog om goedkope vakantievluchten
Vliegveld Niederrhein

Warnung!Polizeihunde patrouillieren, staat op een bordje te lezen. De Alte Zollweg loopt dood in een groot rood hek. Zo dicht ligt het voormalige militaire vliegveld Laarbruch (Weeze) bij de Nederlandse grens. Voordat de Royal Air Force (RAF) zich hier na de Tweede Wereldoorlog neerliet, kon je over deze weg naar Nederland lopen. De Britten zijn weg, de Nederlanders gaan hier voor werkgelegenheid zorgen. Drie Nederlandse investeerders steken 70 miljoen in het project dat van de luchtmachtbasis Laarbruch Flughafen Niederrhein moet maken. Op 30 april, om tien voor negen in de ochtend, vertrekt het eerste vliegtuig, vlucht FR3253 van Ryanair, naar Londen. Voor iets meer dan dertig euro, enkele reis.

Een enkele straatnaam aan de rand van Weeze herinnert nog aan de jarenlange aanwezigheid van de Britse luchtmacht. Op de Willy-Brandt-Ring komen de London Street en de York Way uit. De helft van de huizen van het troosteloze Engelse wijkje staat leeg, zo te zien sinds september 1999, toen de Britten hier vertrokken. Het zijn on-Duitse rode bakstenen rijtjeshuizen, te koop voor 74.000 euro. Ze worden aangeprezen als vakantiewoning of goedkope gezinswoning. Kinder! Kinder! Gezinnen met kinderen krijgen een flinke subsidie!

Goedkope vakantievluchten

Misschien worden de huisjes binnen een paar jaar snel meer waard, als de plannen van Imca Investments (Amsterdam), Van de Lande Select (Ridderkerk) en Roma Investments waar worden. Als eens honderdduizenden toeristen Flughafen Niederrhein als vertrekpunt voor een goedkope vakantie kiezen. Met alle werkgelegenheid en woonbehoefte die dat met zich meebrengt. De regering van de deelstaat Noordrijn-Westfalen heeft in ieder geval hoge verwachtingen van het nieuwe vliegveld. In de plannen van de directie van het vliegveld in wording werken er in 2010 tweeduizend mensen op en rond het vliegveld. Dat heeft ook de Europese Gemeenschap overtuigd mee te betalen aan de Nederlands-Duitse burgerluchthaven. Het vertrek van de Britten heeft veel Duitsers in de streek hun baan gekost, de werkloosheid in de Kreis Kleve, waar Weeze onder valt, is hoog.

De drie Nederlandse firmas die het afgedankte vliegveld voor twintig miljoen van de Duitse overheid kochten, is door de deelstaat 7,5 miljoen euro subsidie in het vooruitzicht gesteld. Geld dat echter pas wordt overgemaakt als meerdere luchtvaartmaatschappijen hun naam aan het project verbinden. Tot nu heeft alleen prijs-stunter Ryanair dat nog maar gedaan. De Ierse luchtvaartmaatschappij sloot in januari een contract voor vijfentwintig jaar met Flughafen Niederrhein. De Nederlandse club van investeerders vertrouwt erop, dat andere maatschappijen snel zullen volgen. De dichtstbijzijnde grote luchthavens (Schiphol, Düsseldorf) kunnen de altijd groeiende vraag naar vluchten niet aan. Terwijl prijsbrekers als Hapag-Lloyd, Ryanair en EasyJet - die op de goedkope landingsrechten van het nieuwe vliegveld af moeten komen - hun tickets wel weg lijken te willen geven. Een van de investeerders, Amsterdammer Erik de Vlieger van Imca Investments, heeft zelf ambities voor de groeiende markt van de goedkope vliegreizen. De Vlieger investeerde in de afgelopen jaren in kleine bedrijven die zakenlieden vervoeren en in KLM Exel, dat vanaf de luchthavens Maastricht en Eindhoven vliegt op verschillende Europese bestemmingen. Flughafen Niederrhein ligt op het platteland, maar binnen een straal van honderd kilometer liggen grote plaatsen als Arnhem, Nijmegen, Keulen en Duisburg.

Luchtvaartverdrag

In december deden nog geruchten de ronde dat er wellicht nooit één vliegtuig vol vakantiegangers vanaf Flughafen Niederrhein zou vertrekken. Het binnenhalen van contracten met luchtvaartmaatschappijen ging minder voortvarend dan was gehoopt. Een grote Duitse bank houdt nog steeds een krediet van 25 miljoen euro vast, de bank wil contracten zien met vliegfirma's en bedrijven die zich op het vliegveld willen vestigen. Als gevolg daarvan begonnen de bedrijven die bezig waren met de ombouw van het vliegveld in november te klagen over achterstallige betalingen. De investeerders schoten het geld uit eigen portemonnee voor. Op termijn zal de directie van het vliegveld ook vrachtvluchten moeten binnenhalen, wil de exploitatie kloppend worden gemaakt. Bovendien ontbreekt nog steeds een luchtvaartverdrag tussen Nederland en Duitsland. Dat verdrag moet het gebruik van Nederlandse luchtruim toestaan aan vliegtuigen die op vliegvelden vlak over de grens willen landen. Zonder zon luchtvaartverdrag mag geen enkel vliegtuig boven Nederland landen of opstijgen.  

De eerste effecten van de Nederlandse investeringen in het vliegveld zijn al te merken. Voorlopig hebben in ieder geval tientallen bedrijven uit de regio werk aan de verbouwing van Laarbruch en de herinrichting van het meer dan zeshonderd hectare grote terrein. Wie over de weg van Weeze naar het Wemb rijdt, ziet daar nog niet veel van. Flughafen Niederrhein is een enorme kaalgeslagen open plek met een kilometerslang hek eromheen. Erachter is het silhouet van de aankomst- en vertrekhal zichtbaar. Twee maanden voordat hier de eerste passagiers vertrekken, zijn de werkzaamheden nog in volle gang. De Nederlandse investeerders lijken met de prijs van twintig miljoen euro voor Laarbruch een koopje te hebben gedaan. Het Britse leger liet niet alleen een militair vliegveld achter, compleet met enorme hallen die zo weer in gebruik kunnen worden genomen. Op het terrein staan driehonderd dezelfde beige huizen, een compleet dorp met kerk en kroeg aan straten die luisteren naar namen als Teddar Crescent en Trenchard Drive. De nieuwe luchthaven is nog voorzien van militaire wachthuisjes, slagbomen, waarschuwingslichten en nostalgisch aandoende waarschuwingsborden uit de tijd dat fotograferen hier nog streng verboden was. Durchsuchungspflicht!Headlights off! De startbaan waarvan tijdens de Koude Oorlog Harriers opstegen voor hun oefenvluchten, wijst richting Nederland. Vanaf het punt waar het asfalt van de runway ophoudt, is het hemelsbreed nog maar één kilometer naar het het Noord-Limburgse Nieuw-Bergen. Als er ooit vliegtuigen boven Nederland mogen opstijgen, hebben de vakantiegangers prachtig uitzicht op Nationaal Park De Maasduinen bij Venlo.

Tegengeluiden

Een groep van bijna 3.500 Nederlanders, verenigd in het Platform Laarbruch, heeft bezwaar gemaakt bij de regering van de deelstaat in Düsseldorf, om toename van geluidshinder te voorkomen. De groep wil dat het vliegveld voldoet aan de eisen die aan Nederlandse vliegvelden worden gesteld met betrekking tot nachtvluchten en veiligheidsvoorschriften. De Tweede Kamer heeft zich in april 2002 achter dat standpunt geschaard dat Duitse vliegvelden in het grensgebied onder de Nederlandse regelgeving vallen. De actievoerders hebben hun hoop gevestigd op het Ministerie van Verkeer en Waterstraat. Ondanks aandringen van Duitse zijde is nog geen actie ondernomen om het voor Flughafen Niederrhein zo cruciale luchtvaartverdrag te tekenen. Vanuit Brussel is er op aangedrongen dat dat pas gebeurt als er degelijk onderzoek gedaan is naar de gevolgen van de burgerluchtvaart voor de natuur aan de Nederlandse zijde van de grens. Het staatsverdrag ligt nu ter beoordeling bij de Europese Commissie.

Platform Laarbruch
Flughafen Niederrhein

Werner Bossmannwas in 2002 in het kader van hetJournalistenstipendium Nederland-Duitsland  te gast bij Neues Deutschland in Berlijn . Tegenwoordig is hij werkzaam als redacteur cultuur bij De Gelderlander.