Bringing the war home
Jeremy Varon
Boeken - 20 januari 2005
(20-01-2005) Zowel in de Verenigde Staten als in de Bondsrepubliek groeiden uit de schoot van de wijd geschakeerde protestbeweging van de jaren zestig gewelddadige groeperingen die met aanslagen op symbolische objecten en personen hoopten de revolutie naderbij te brengen. De Amerikaanse historicus Jermey Varon bregnt de Duitse en Amerikaanse bewegingen met elkaar in verband.
Door Jacco Pekelder
Vanaf 1968/69 vormde zich in de VS een fanatieke militante meute binnen de nieuwlinkse beweging die opriep tot geweld. Onder de strijdleuze 'Bringing the war home' wilde deze groep de Amerikanen met bommen bewust maken van de ellende in het verre Zuidoost- Azië. Ze noemde zich Weatherman, naar de songline van Bob Dylan "You don't need a weatherman, to know which way the wind blows" (later politiek correcter: The Weather Underground).
In de Bondsrepubliek was de beruchtste exponent van het linkse terroristische geweld de Rote Armee Fraktion (in het Engels Faction), opgericht in 1970. Waar Weatherman zich al snel enigszins bezon en geweld tegen personen afzwoor, radicaliseerde de RAF - ook in wisselwerking met de hardvochtige bestrijding door de staat - steeds verder. Het voorlopige dieptepunt was de bommencampagne in mei 1972, waarbij vier doden en 37 gewonden vielen. Hoofdmotief voor de daden van de RAF was de strijd tegen het imperialisme en de ergste uitwas daarvan: de oorlog in Vietnam. In de weken na het 'mei-offensief' werd de kern van de RAF opgepakt, maar dat was niet het einde. Enkele jaren later diende zich een nieuwe 'generatie' RAF-terroristen aan, die met moordaanslagen en gijzelnemingen van zich deed spreken. De RAF werd in dit proces steeds sterker op zichzelf gericht: alleen de bevrijding van gevangen leden en de wraak voor gevallen kameraden leek nog het motief.
In dit boek worden beide verwante groeperingen voor het eerst in onderling verband, vanuit een centrale vraagstelling beschreven. Interessant en nieuw is de aandacht voor de 'rationaliteit' van het handelen van deze 'terroristen', die niet simpelweg als zieke geesten kunnen worden gekenschetst. Varon gaat echter ook weer niet over tot een apologie van hun wandaden. Opvallend is ook de ruime aandacht die Varon besteedt aan discussies binnen de linkse beweging over het gebruik van geweld - en hij neemt die discussie ook serieus.
Waardering
De jonge Amerikaanse historicus Jeremy Varon benadert dit gevoelige onderwerp op een frisse, niet vooringenomen wijze. Hij hanteert een heldere, op discussie gerichte stijl, gespeend van veel jargon en met aandacht voor de anekdote. Het boek geeft blijk van een zeer brede kennis en een wijde, politiek-geëngageerde blik.
Jacco Pekelder is coördinator onderzoek aan het Duitsland Instituut Amsterdam. Zelf doet hij onderzoek naar (de reacties op) politiek geweld in Duitsland in de jaren 1960 en 1970.
- Jeremy Varon, 'Bringing the war home. The Weather Underground, the Red Army Faction, and revolutionary violence in the Sixties and Seventies', University of California Press, Berkeley, Los Angeles en Londen, 2004; 394 pagina's; ISBN 0 520 24119 3; € 20,-
Reacties
Geen reacties aanwezig