Spaß-Punk-Rock: die ärzte
<<< Ruis >>>

(16 april 2008) Met al het nieuwe Duitse talent dat in Nederland te zien is op festivals zoals ‘Mitte Bitte’ zou je bijna vergeten dat er in Duitsland ook bands bestaan, die al ver vóór de vereniging het daglicht zagen. Neem die ärzte, de band uit de jaren tachtig die nog steeds volle zalen trekt.

door Katja Geelhoed

Die ärzte (zonder hoofdletters) lieten in 1982 voor het eerst van zich horen en ze zijn er nog steeds. Goed, ze hielden van 1988 tot 1993 even pauze, maar dat valt op zo’n lange periode te verwaarlozen. Wat uiterlijk betreft, zijn ze bovendien nog heel overtuigend afkomstig uit de jaren tachtig.

Nu weet ik dat die ärzte tot de meest succesvolle bands van Duitsland behoren en dat de band nog steeds volle zalen trekt. Ik weet ook dat hun nieuwe CD Jazz ist anders (2007) de top van de hitlijsten haalde. Maar daar houdt mijn kennis over deze ‘Spaß-Punk-Rock-band’ (die door ‘echte’ punks overigens veel te commercieel wordt gevonden) dan ook ongeveer wel op. Ik kan vrijwel geen nummer van die ärzte noemen, maar als ik iets van ze hoor, roep ik: “O, maar dit ken ik wel!”. Om daaraan toe te voegen dat ik toch echt eens iets meer van ze moet luisteren.

Scheint die Sonne auch für Nazi’s?

Dat moest er dus maar eens van komen. Vorige week was ik in Berlijn en had ik twee uur te overbruggen tot ik met vriend A. had afgesproken. Een geschikt moment om wat muziekkennis in te halen. Twaalf studioalbums was wat veel voor twee uur, daarom had ik een plan bedacht om me snel bij te spijkeren. Dit bestond eruit dat ik een best-of-cd zou kopen en dan vriend A. zou vragen wat ik verder moest horen. Ik schatte hem wel in als een ärzte-liefhebber. Als hij het niet nu was, dan wel in een eerdere fase van zijn leven.

Om de beste van de zes best-of-cd’s te vinden, had ik natuurlijk een verkoper van de afdeling ‘Deutsche Interpreten’ om raad kunnen vragen. Maar ik doe het nu eenmaal graag allemaal zelf, ook als dat niet altijd even efficiënt is. Om de keuze te beperken, had ik bedacht dat “Scheint die Sonne auch für Nazi’s?”, een nummer tegen rechtsextremisme, dat een paar jaar geleden weken in mijn hoofd had gezeten, er in ieder geval op moest staan.

Als beperkende factor bleek het goed gekozen. Na twee uur met stapels cd’s voor een luisterpaal met een kapotte koptelefoon de best-of’s, en daarna toch ook maar de gewone albums van die ärzte doorgenomen te hebben, had ik het bovenstaande nummer nog niet gevonden.

Flauw maar leuk

Wel was ik in deze uren die ärzte steeds meer gaan waarderen. Vooral om hun ironische teksten, soms scherp, soms extreem flauw. Ingebed in een verscheidenheid aan muziekstijlen, van punk tot pop. Flauw, maar leuk, in bijvoorbeeld ‘Männer sind Schweine’ (“Ausnahmen gibt’s leider keine”). Scherper in de meer geëngageerde nummers, zoals ‘Hurra’ (“Weißt Du noch wie's früher war? Früher war alles schlecht (…) Doch dann, dann kam die Wende - unser Leid war zu Ende. Hip hip hurra! Alles ist super. Alles ist wunderbar.”).

Zoals uit dit laatste voorbeeld wel blijkt, moeten de teksten niet al te letterlijk worden genomen. Toch kregen drie nummers, toegegeven wat aanstootgevender dan bovenstaande, het stempel verboden voor onder de achttien. ‘Claudia hat ’nen Schäferhund’ en ‘Schlaflied’ (1984), mogen inmiddels weer verkocht worden. ‘Geschwisterliebe’ (1986), waarin een positieve kijk wordt gegeven op seksueel contact tussen een broer en zus, gaat de Bundesprüfstelle für jugendgefährdende Schriften nog steeds te ver.

Ä-tunes

Terug naar mijn bijspijkerstrategie. Terwijl ik de best-of-cd met de toepasselijke titel ‘Bäst of die ärzte’ op tafel legde, vroeg ik vriend A., volgens plan, of hij mij kon zeggen wat er nog ontbrak. Niet volgens plan antwoordde hij daarop, dat hij die ärzte stom vond, en ook altijd al stom had gevonden. Maar dat moest mij er vooral niet van weerhouden ze goed te vinden, voegde hij eraan toe. Tja, daar heb je wat aan.

Gelukkig heeft vriend A. ook vrienden die die ärzte wel kunnen waarderen. En daarvan leerde ik dat ik zeker ook moest luisteren naar ‘Helmut K.’, ‘Anneliese Schmidt’ en ‘Buddy Holly’s Brille’. Iets wat ik nog steeds moet doen. Die ärzte mogen namelijk al heel lang bestaan, en eruit zien alsof ze nog steeds in de jaren tachtig leven, ze zijn wel zo met hun tijd meegegaan, dat ze op hun website een eigen downloadsysteem hebben.

Het zogenaamde ä-tunes (de heren zijn consequent in hun woordgrapjes) is zo ingewikkeld dat ik nu weliswaar de nummers in mijn bezit heb, maar nog geen tijd heb gehad ze te beluisteren.

Helemaal bij ben ik wat betreft die ärzte dus nog niet. Maar ik weet inmiddels wel dat ‘Scheint die Sonne auch für Nazi’s?’, ‘Ein Sommer nur für mich’ heet. Ik ben dus al een eind op weg en ik ga vrolijk door. Volgende keer weer een jonge band.

Dit is een column in de reeks 'Ruis'. Regelmatig schrijft Katja Geelhoed over haar liefde voor de Duitse popmuziek. Zij is historica en werkt bij de VPRO.

Aanbevolen door de redactie:

Video: die ärzte - Drie Tage Bart
Video: die ärzte - Hura
Video: die ärzte - Männer sind Schweine
Website die ärzte