Morele dilemma's in een spookkamer
De werkkamer van Reinhart Koselleck

Naast politieke iconografie en sociale geschiedenis zijn ook zijn onderzoekszwaartepunten theorie van de geschiedenis, begripsgeschiedenis en taalgeschiedenis ruim vertegenwoordigd. Sommige klappers springen bijzonder in het oog, zoals die met het opschrift ‘semiotiek van de angst’. Net zo opvallend is het ontbreken van een ander onderzoekszwaartepunt van Koselleck: de geschiedenis van recht en bestuur. Ik kan geen klapper over dit onderwerp ontdekken. Of zitten er klappers over dit onderwerp in de verhuisdozen of de geblokkeerde kast bij de deur?

Vooralsnog blijf ik erbij. Of beter gezegd: eraf. De dozen en de kast blijven dicht en ik ga weer achter mijn laptop zitten op mijn jaren-zeventig-bruine bureaustoel. Op de bruin geverfde stalen steunpilaar achter mij hangt een kaart van de omgeving van Bielefeld en Paderborn met daarop alle seminaries en kloosters die er tot de zestiende eeuw gesticht zijn. Daaronder een tekening van het klooster Böddeken in de buurt van Paderborn en daar weer onder een kopie van een vroeg negentiende-eeuwse kaart met de precieze locatie van dat klooster. Koselleck gebruikte deze kaarten waarschijnlijk bij het schrijven van het voorwoord voor de in 2002 verschenen bundel 'Kloster - Stadt - Region'. Dit voorwoord is een van zijn laatste wetenschappelijke bijdragen, geschreven op exact die plek waar ik een paar maanden lang mag werken aan mijn proefschrift. Het is tevens mijn uitvalsbasis voor het deelnemen aan colloquia, studiegroepen en andere interessante wetenschappelijke bijeenkomsten. Dat ik temidden van Kosellecks nalatenschap niet alleen figuurlijk met veel stof in aanraking kom, neem ik daarbij graag voor lief.

Maartje Hermsen maakt deel uit van het Graduiertenkolleg van het Duitsland Instituut Amsterdam. Zij schrijft een proefschrift over naoorlogse debatten over het geschiedenisonderwijs in Nederland en West-Duitsland. Als Marie Curie fellow verblijft zij dit wintersemester aan de afdeling geschiedenis van de Universiteit Bielefeld.