Nederland gastheer bij RUHR.2010
Veel Nederlandse bijdragen aan culturele hoofdstad Ruhrgebied

Nederland levert zoveel bijdragen aan RUHR.2010, dat Felix Eich, cultuurmedewerker van het Nederlandse Consulaat-Generaal in Düsseldorf, even stil valt als hem naar de highlights wordt gevraagd. Maar daarna houdt hij niet meer op met praten. Het consulaat coördineert de Nederlandse bijdragen.

Het programma van het Muziekcentrum Nederland en dat van het Nederlands Theater Instituut, noemt Eich. De Nederlandse trompettist Sanne van Hek die een jaar lang als improviser in residence in dienst is van de stad Moers, om “overal waar het zinvol en mogelijk is” in de muzikale activiteiten van de stad in te grijpen. Of de overdekte brug van het Rotterdamse landschapskunstenaarscollectief Observatorium in het gebied waar in 2020 de rivier de Emscher weer moet gaan stromen.

'Gastgastgeber'

"Ach, en natuurlijk het Gastgastgeberprojekt", zegt Eich. Omdat Nederland zoveel bijdraagt, wil het ook gastheer zijn, legt hij uit. Nederlandse kunstenaars creëren daarom speciale overnachtingsmogelijkheden. “Bijvoorbeeld in de toren van het stationsgebouw in Oberhausen. En in Dortmund wordt een leegstaand pand heringericht door Nederlandse designers.”

De Nederlandse betrokkenheid bij de Duitse culturele hoofdstad is logisch, aldus Eich. “De culturele samenwerking tussen Nederland en Noordrijn-Westfalen is sowieso al heel intensief. Ook buiten RUHR.2010 om zijn er jaarlijks meer dan vijfhonderd Nederlandse evenementen in deze deelstaat. Vooral popmuziek en theater.”

Regio als hoofdstad

Het Ruhrgebied is de eerste regio die culturele hoofdstad van Europa is. Een ongebruikelijke keuze, waar de Europese Commissie, die de landen aanwijst die de hoofdstad mogen leveren, niet erg gelukkig mee is. Zij houdt liever vast aan het concept van één stad. Maar uiteindelijk maken de landen zelf de selectie. Duitsland koos voor de ‘cultuurmetropool’ Ruhr. Om aan de regels van de Commissie tegemoet te komen, is de officiële titel ‘Essen für das Ruhrgebiet’.

Het Ruhrgebied is van oudsher bekend als industriegebied. Na de Tweede Wereldoorlog was het de motor van het Wirtschaftswunder. Maar sinds de sluiting van de mijnen en een flink aantal fabrieken is cultuur er een steeds belangrijker plaats gaan innemen. Het gebied telt 100 concertgebouwen, 200 musea, 19 universiteiten, 250 festivals op zo’n 5,3 miljoen mensen met 170 nationaliteiten. Het heeft ook de grootste dichtheid van forten en kastelen in heel Duitsland.

Picknick

RUHR.2010 moet de samenwerking tussen de verschillende cultuurinstellingen in het gebied een impuls geven. Ook moet het de integratie van de bevolking bevorderen. Daarom wordt op 18 juli bijvoorbeeld de grootste picknick ter wereld georganiseerd op de snelweg A40 tussen Dortmund-Duisburg, over een lengte van 60 kilometer. Iedereen mag gerechten uit de eigen keuken meenemen. Op 5 juni is het hele Ruhrgebied het toneel voor een zangperformance waaraan iedereen mag meedoen.

Verschillende Nederlandse steden hebben delegaties naar het Ruhrgebied gestuurd, omdat Nederland de culturele hoofdstad in 2018 levert. Hoewel het met de huidige regelgeving van de Europese Commissie eigenlijk niet mogelijk is, zijn sommige Nederlandse steden enthousiast over de regionale aanpak van RUHR.2010. Maastricht overweegt zelfs een internationale samenwerking met Aken en Luik.

De Europese culturele hoofdstad bestaat sinds 1985 en moet mensen in Europa nader tot elkaar brengen. De laatste jaren worden steeds twee steden benoemd, dit jaar zijn het er voor het eerst drie: naast het Ruhrgebied ook het Turkse Istanbul en Pécs in Hongarije. Eerder waren in Duitsland Berlijn (1988) en Weimar (1999) al aan de beurt.