Euthanasie: "Dammbruch in den Niederlanden"
Het debat over euthanasie in Duitsland

In Duitsland wordt Nederland vaak beschouwd als uitermate liberaal: in dat land mag en kan bijna alles. Het progressieve beleid ten opzichte van euthanasie past volgens veel Duitse kranten dan ook bij de 'pioniersrol' die Nederland wel vaker heeft ingenomen: na abortus, 'legalisering' van softdrugs en het homohuwelijk is het een vrij logische stap om ook euthanasie (gedeeltelijk) te legaliseren. De conservatieve krant Die Welt schrijft: "Wieder sind es unsere holländischen Vetter, die eine weitere jener Türen aufsto¸en, auf denen in schnörkellos moderner Futura-Schrift steht: Mein Bauch gehört mir/Coffeshop/Mein Tod gehört mir."

Media

De belangrijkste landelijke dagbladen zoals Frankfurter Allgemeine Zeitung, Süddeutsche Zeitung, Die Welt, Frankfurter Rundschau en Die Tageszeitung gingen uitgebreid in op de Nederlandse Euthanasiewet en mogelijke gevolgen ervan voor de (toekomstige) samenleving. Opvallend is dat alle bovengenoemde kranten, die het spectrum van conservatief tot progressief omvatten, de wet negatief becommentarieerden en er geen voorstander van waren om een dergelijke wet ook in Duitsland goed te keuren.

Artsen

Achter de eisen van toelating van euthanasie staat vaak de gerechtvaardigde wens naar een waardige dood. Deze kan volgens de professor voor palliatieve zorg, prof. E. Klaschik, ook met een andere dan de intensieve geneeskunde of euthanasie bereikt worden, indien artsen meer met palliatieve middelen werken. Het doel daarvan is om de situatie van de zieke draaglijk te maken door de pijn te verzachten en de patiënt wakker te houden zodat hij in staat is beslissingen te nemen. Bij de palliatieve geneeskunde gaat het dus niet meer om genezing, maar alleen nog om verzachting van pijn en leed. Voor vele zieken is het ook belangrijk, niet alleen te zijn. "Velen" aldus de leidster van de verpleging van het centrum voor palliatieve zorg in Bonn, M. Kern, "komen naar ons toe en zeggen dat ze niet meer willen leven. Feitelijk willen ze echter niet meer zo leven als op dat moment. Als ze merken dat en hoe we ze kunnen helpen, zijn ze blij met de tijd die hun rest."

Kritiek op de kritiek

Onder de kop Humanismus und Giftpille publiceerde Konrad Adam in Die Welt één van de weinige artikelen die kritisch ingaan op de argumenten van Duitse tegenstanders van euthanasie. Hierbij gaat hij in op het feit dat men in Duitsland aan de ene kant verontwaardigd is over de Nederlandse Euthanasiewet en aan de andere kant abortus een - weliswaar omstreden - gangbare praktijk is: "Veel van de verontwaardiging die nu als een storm over de goddeloze Nederlanders waait, klinkt huichelachtig. Manipuleren kan men immers niet alleen maar aan het einde van iemands leven, maar ook aan zijn begin; en daar, in de omtrek van de geboorte, is het inmiddels ook schering en inslag. Het zich ontwikkelende leven tegen de wil van de natuur te doden, het tegen de natuur in gaande te houden of het überhaupt tot leven aanzetten, wordt ook bij ons, in Duitsland, als vooruitgang gezien. (...) En dit is het goede bij dit onplezierige debat: het debat zelf dwingt ertoe, de innerlijke tegenspraken en oneerlijkheden bloot te leggen, waarmee het debat vol zit. (...) "

Zijn conclusie: "Bij zoveel willekeur en onduidelijkheid komt men met de rechten van de mens en waarde van de mens niet veel verder"

Christoph Meyer is student Nederland-studies aan de Westfälische Wilhelms-Universität te
Münster en heeft meegewerkt aan de organisatie van de zesde Nederlands-Duitse Conferentie in januari 2002 in Potsdam. Voor dit artikel heeft hij gebruik gemaakt van verschillende bronnen zoals Trouw, NRC Handelsblad, de Volkskrant, Die Welt, Süddeutsche Zeitung, Frankfurter Allgemeine Zeitung, Die Tageszeitung, Frankfurter Rundschau, Die Zeit, Vrij Nederland, Focus, Der Spiegel. Verder werden de internetpagina's van de desbetreffende organisaties geraadpleegd en interviews met verschillende personen gevoerd.