Schoolstrijd overschaduwt staatsbezoek Turkije
Spanningen lopen op tussen Erdogan en Merkel

De Turks-Duitse schoolstrijd dreigt het tweedaagse staatsbezoek van Merkel aan Turkije te overschaduwen, schrijven Turkse en Duitse media vanmorgen. Net als tijdens zijn bezoek aan Berlijn in 2008 pleitte Erdogan vorige week voor de stichting van Turkse scholen in Duitsland. Merkel is daar tegen, omdat die de integratie van Turkse kinderen in de weg zouden staan. Zij moeten juist Duits spreken op school, vindt de kanselier.

 

Erdogan verweet Merkel vervolgens afgelopen weekend in een gesprek met Turkse journalisten "haat tegen Turkije" te koesteren. “Dat had ik van Bondskanselier Merkel niet verwacht.”, aldus de Turkse regeringsleider.

 

Toetreding tot de EU

Merkel wil morgen met Erdogan praten over manieren om Turkije meer aan Europa te binden, los van het langdurige en ingewikkelde toetredingsproces tot de Europese Unie. Dat schrijft dagblad Die Welt op basis van bronnen dichtbij Merkel. Als voorbeeld wordt een versoepeling van de visumregels genoemd. Daar zijn zowel Turkije als het Duitse bedrijfsleven voorstanders van.

 

De houding van de Duitse regering ten opzichte van een mogelijke toetreding van Turkije is ingewikkeld. De FDP is voor toetreding, de CSU tegen en de CDU wil een soort tussenvorm, een “geprivilegieerd partnerschap” waarbij Turkije een speciale relatie met de EU krijgt zonder volwaardig lid te zijn. In het regeerakkoord hebben de partijen vorig jaar afgesproken de onderhandelingen “open” in te gaan.

 

Iran

Naast de EU-toetreding staan mogelijke sancties tegen Iran op de gespreksagenda. China lijkt momenteel bereid over een hardere aanpak van Iran te praten. Totnogtoe was dat land, net als Rusland en Turkije, tegen sancties. Merkel wil Erdogan daar ook juist nu op aanspreken omdat Turkije tijdelijk lid is van de VN-veiligheidsraad. De Verenigde Naties willen sancties tegen Iran doorvoeren omdat het land tegen internationale afspraken in over verrijkt uranium beschikt.

 

Merkel heeft aangekondigd Erdogan ook op zijn houding ten opzichte van de Armeense genocide aan te spreken. Turkije weigert de verdrijving van en moord op ruim een miljoen Armeniërs tijdens de Eerste Wereldoorlog door het Ottomaanse Rijk – het huidige Turkije - als volkenmoord te accepteren. Deze houding staat de toetreding tot de EU in de weg.

 

Ook andere Europese landen hebben de afgelopen jaren kritiek geuit op het Turkse standpunt, maar Duitsland voelt zich extra verantwoordelijk omdat het als bondgenoot van de Turken in 1915 direct bij de massaslachting was betrokken.

 

Handelsbelangen

Het Duitse bedrijfsleven hoopt intussen op een discussie tussen beide regeringsleiders “die vrij is van emoties”, aldus de industrieorganisatie BDI. Turkije is een van de belangrijkste handelspartners van Duitsland. Volgens cijfers van de Duitse Kamer van Koophandel DIHK zijn bijna vierduizend Duitse bedrijven in Turkije vertegenwoordigd. Omgekeerd is Duitsland de grootste handelspartner van Turkije.

 

“Economisch hoort Turkije al bij Europa”, aldus de voorzitter van de DIHK in de Berliner Zeitung. “Het bedrijfsleven heeft open markten nodig en feitelijk is Turkije door de tolunie met de EU economisch verder geïntegreerd dan algemeen wordt waargenomen.”

 

Duits-Turkse parlementariërs

Duitse parlementsleden met een Turkse achtergrond willen dat Merkel Erdogan aanspreekt op een onafhankelijker Turks rechtssysteem, meer democratie en meer pers- en meningsvrijheid. Dit schreven zij haar vlak voor haar vertrek in een open brief. Twee weken geleden spraken zij nog hun verontwaardiging uit over een diner van Erdogan voor Turks-Europese parlementariërs in Istanbul. De Turkse regeringsleider liet hen daar weten dat zij de Turkse belangen in Europa meer moeten uitdragen.

 

Merkels staatsbezoek is het tweede sinds zij kanselier is. De laatste keer dat ze het land officieel bezocht was in oktober 2006. In februari 2008 was Erdogan bij Merkel op bezoek.