Campagneblog verkiezingen

12-1-2025: Scholz houdt het hoofd koel op SPD-congres

Partijcongressen zijn in Duitsland behoorlijk anders dan in Nederland. Ze zijn niet alleen groter maar ook anders georganiseerd. Geen workshops in aparte zaaltjes, bijvoorbeeld. Gedelegeerden van de SPD van bondskanselier Olaf Scholz kwamen zaterdag in Berlijn bijeen om hun kanselierskandidaat officieel te kiezen. Het ging om een zogenoemde ‘Außerordentlicher Bundesparteitag’, een verkiezingscongres, waar partijprominenten en vertegenwoordigers van de afdelingen hun steun aan Scholz gaven.

Het was ijskoud in Berlijn, niettemin kwamen SPD’ers uit heel Duitsland naar congreshal Messe Berlin om erbij te zijn. Binnen warmde iedereen samen op in The Cube, een groot, vierkant gebouw dat lijkt op de Ziggo Dome in Amsterdam - van beton. Dat laatste staat symbool voor de partij: al 160 jaar is de SPD niet kapot te krijgen. Ook als Scholz deze verkiezingen verliest, blijven de sociaaldemocraten bestaan.

Als observant van buiten merk je: we hebben hier te maken met een sociaaldemocratische partij die haar idealen en maatschappijbeeld trouw gebleven is. Een mix van ‘gewone mensen’ en ‘gestudeerden’ vormt samen de voorhoede. De inzet van de SPD is glashelder: wie op de partij stemt, kan bescherming en voordelen voor huishoudens met een modaal inkomen verwachten. Zo wil de SPD dat middeninkomens jaarlijks een kleine drieduizend euro extra overhouden.

Om dit voor elkaar te krijgen, zal bondskanselier Scholz meer kiezers moeten trekken dan hij in de peilingen doet. In Berlijn hield hij een rede van vijftig minuten lang, waarin hij de bovenstaande belofte deed en ook andere zaken toezei: zo krijgt Oekraïne nog steeds alle steun, blijft het klimaatbeleid overeind en moeten de allerrijkste Duitsers meer belasting betalen. Vooral op sociaaleconomisch gebied zet Scholz zich af tegen zijn grootste concurrent Friedrich Merz, de kanselierskandidaat van de CDU/CSU, die rechtsom wil.

Scholz’ toespraak zat goed in elkaar en gaf een visie voor de toekomst, maar of de boodschap bij potentiële kiezers aankomt, is de vraag. De kanselier is intelligent en werkt hard, maar in het huidige mediatijdperk is meer nodig. Het ontbeert hem aan de empathie die zijn voorganger Angela Merkel kon laten zien of een vlotte manier van communiceren die zijn voorganger Gerhard Schröder in huis had. Duitsers ‘voelen’ het niet bij hem. Voor Scholz is het daarom nu zaak om zijn grijze imago van zich af te schudden en twijfelaars over de streep te trekken.

Op het congres hield Scholz vooral het hoofd koel. Hij ging met partijleden op de foto en werd door andere sprekers de hemel in geprezen. Elders in het land hield de rechts-radicale AfD haar partijcongres. In de Duitse media was daar meer aandacht voor, onder meer omdat tegendemonstranten de ingang urenlang blokkeerden. Voor Scholz is het niet te laat: hij heeft nog 40 dagen om het tij te keren.

Kemal Rijken maakt samen met Chris Aalberts een podcast over de verkiezingen. In aflevering 2 zijn ze op het SPD-congres. (via Spotify)