'Veiligheidsdienst stelt nieuwe beoordeling over AfD uit'

De Verfassungsschutz kondigde in oktober aan nog dit jaar met een nieuwe beoordeling van de AfD te komen. De dienst heeft als taak de democratie in Duitsland te beschermen en houdt daarom ook in de gaten hoe extremistisch politieke partijen zijn. De verwachting is dat de Verfassungsschutz de AfD wil beoordelen als 'bewezen rechtsextreem en ongrondwettelijk'. Dat lijkt nu voorlopig van de baan.

De AfD geldt sinds 2021 als Verdachtsfall. De veiligheidsdienst ziet de partij als een bedreiging voor de vrije democratische rechtsorde in Duitsland en door de kwalificatie Verdachtsfall kreeg de Verfassungsschutz extra bevoegdheden, zoals het afluisteren van AfD'ers en het inzetten van informanten. AfD’ers propageren volgens die dienst vreemdelingenhaat en antidemocratische standpunten. Ze hangen een ‘völkisch’ nationalisme aan en willen moslims en politiek andersdenkenden buitensluiten, aldus de Verfassungsschutz.

De kwalificatie 'bewezwen rechtsextreem' gaat een stap verder dan Verdachtsfall. De AfD-jongerenafdeling JA wordt al als bewezen rechtsextreem aangemerkt, net als enkele deelstaatafdelingen, zoals die in Thüringen en Saksen. Maar nu de verkiezingen in Duitsland zijn vervroegd naar februari 2025, zou een nieuw oordeel van de Verfassungsschutz over de AfD als geheel de kansengelijkheid van de partijen bij de verkiezingen schaden, melden Duitse media. Staatsinstellingen zoals de veiligheidsdienst mogen de keuze van burgers vlak voor verkiezingen niet beïnvloeden, citeert nieuwssite Tagesschau een voormalige vice-voorzitter van de Verfassungsschutz.

Partijverbod

Het uitstellen van een nieuwe beoordeling heeft waarschijnlijk ook gevolgen voor de plannen van meerdere Bondsdagleden om de AfD de laten verbieden. Een groep Bondsdagleden van CDU, SPD, Groenen en Linke wil het Constitutioneel Hof vragen of de partij kan worden verboden. Omdat dit een zeer zwaar middel is om de democratie te beschermen, wil de groep dit alleen doen als er voldoende steun voor is in de Bondsdag. De kwalificatie 'bewezen rechtsextreem' had tot meer steun voor zo'n verzoek kunnen leiden. Lees meer bij Tagesschau en Handelsblatt

Over een verbod van de AfD wordt al langer gedebatteerd in Duitsland. De discussie laaide begin dit jaar op toen bleek dat invloedrijke AfD’ers samen met andere rechts-extremisten plannen hadden besproken om Duitsers met een migratie-achtergrond het land uit te werken. Mensen gingen toen massaal de straat op om tegen de AfD en voor de democratie te demonstreren. Ook het succes van de AfD bij de verkiezingen in drie Oost-Duitse deelstaten in september leidde tot debat over een partijverbod. Lees meer op Duitslandweb

Thomas Haldenwang

Overigens is hoofd van de Verfassungsschutz Thomas Haldenwang per vandaag niet meer in ambt. Dat heeft minister van Binnenlandse Zaken Nancy Faeser (SPD) bekend gemaakt. Haldenwang wil namens de CDU meedoen aan de Bondsdagverkiezingen in februari. Zijn ambt en zijn kandidaatstelling voor het parlement moeten duidelijk van elkaar gescheiden zijn, aldus een woordvoerder. Voorlopig nemen vice-voorzitters van de Verfassungsschutz Sinan Selen en Silke Willems zijn taken waar. Lees meer bij Tagesschau