Medvedev is oude wijn in nieuwe zakken
Opinie

“Niets verbindt ons meer dan onze gemeenschappelijke belangen”, concludeerde de nieuwe Russische president Dmitri Medvedev bij zijn eerste bezoek aan Duitsland vorige week. Zijn toon is vleiender dan die van zijn voorganger Vladimir Poetin, maar zijn boodschap bleek dezelfde.

Een journalist vroeg hem of hij met kanselier Angela Merkel ook had gesproken over een mogelijke vrijlating van de Russische politieke dissident Michael Kodrovski. Medvedev antwoordde weliswaar op rustige toon, maar daarom niet minder geïrriteerd dat “binnenlandse thema’s niets met buitenlandse politiek te maken hebben” en dus een Russische aangelegenheid zijn. Poetin zelf had het niet beter kunnen zeggen.

Om de aanwezige pers toch van zijn bezorgdheid en goede bedoelingen te overtuigen, verzekerde Medvedev dat de onafhankelijke Russische rechtelijke macht de zaak in behandeling heeft. Daarom zag hij er de noodzaak niet van in om het tijdens bilaterale gesprekken met Merkel over dit soort zaken te hebben. Ze hadden belangrijkere onderwerpen te bespreken.

Pijpleiding

De premier voert liever een “open en eerlijk gesprek” met Merkel over economische betrekkingen en internationale politiek. Een ander geliefd gespreksonderwerp, waarvoor ook Poetin altijd te vinden was, is de Oostzee-pijpleiding die Russisch gas naar Duitsland moet voeren, en vanaf daar naar andere afnemers in Europa. Over dit project, dat volgens Medvedev de belangen van beide landen dient, spraken hij en Merkel langdurig.

Als beleefde gastvrouw bevestigde Merkel dit tegenover de pers. De Baltische en Scandinavische landen en vooral ook Polen volgen de Duits-Russische samenwerking echter zeer kritisch en wantrouwend. Merkel noemde dit wantrouwen bij Noord- en West-Europese landen vorige week ongegrond.

Een vergelijkbaar project voert Russisch gas immers via Bulgarije naar Italië en vanaf daar naar andere Zuid-Europese landen. De Europese lidstaten voeren dus al ieder een eigen energiebeleid met elk een eigen prijspolitiek en met land- en regiospecifieke afspraken.

Op dit punt zet Medvedev duidelijk het beleid van Poetin voort, die met Europese landen aparte afspraken maakte en hen aldus tegen elkaar uitspeelde. Medvedev was als baas van Gazprom, het bedrijf dat de pijpleiding bouwt, verantwoordelijk voor de implementatie van deze strategie.

Merkel liet vorige week bleek vorige week overigens ook oog te hebben voor de politieke implicaties van het Russische verdeel- en heersbeleid. Zo zei ze tegen de media: „We weten natuurlijk uit eigen ervaring uit Duitsland hoe lang besluitvormingsprocedures kunnen duren als er politiek voorbehoud is.”

Persoonlijke relatie

Waneer er naar hun persoonlijke relatie wordt gevraagd, zegt Merkel dat het geen probleem is dat Medvedev geen Duits spreekt, zoals Poetin. Onder vier ogen kunnen ze heel goed in het Engels met elkaar overweg.

Bovendien, zo stelt Merkel, wordt de “speciale en strategische relatie” tussen Duitsland en Rusland des duidelijker als in acht wordt genomen dat Berlijn de eerste westerse hoofdstad is die Medvedev bezoekt.

Als journalisten de regeringsleiders eraan herinneren dat Medvedev voor hij naar Europa kwam al China en Kazachstan bezocht, reageert de Russische president geïrriteerd. Terwijl de Duitse journalisten heel terecht concluderen dat die eerste keuze voor deze Aziatische landen wel iets over de Russische politieke prioriteiten zegt.

Economische hervormingen

Medvedev is op zijn vriendelijkst als hij vertegenwoordigers van de Duitse industrie en zakenwereld begroet. Het Duitse bedrijfsleven verheugt zich op de beloofde economische hervormingen van Medvedev en hoopt dat Duitsland met hem aan de macht een nog betere toegang tot de lucratieve Russische markt wordt geboden.

Volgens Klaus Mangold, voorzitter van de Ostausschus der Deutschen Wirtschaft die zich richt op handel met Oost-Europa, biedt het Rusland van Medvedev de Duitsers een goede mogelijkheid om deel te nemen aan de “modernisering en diversificatie van de Russische economie”.

De cijfers ondersteunen het belang en de grote omvang van de Duits-Russische economische betrekkingen. Rusland is de snelst groeiende markt voor Duitse investeringen in de wereld. De Duitse export naar Rusland groeide in 2007 met meer dan 20 procent tot 28,2 miljard euro. Met een bilateraal handelsvolume van 57 miljard euro was Duitsland in 2007 de belangrijkste Russische economische partner.

Geen wezenlijke veranderingen

Nu de toon vriendelijker is geworden, is dit een trend die ook onder Medvedev zal worden voortgezet. Maar de leerling verschilt niet veel van zijn meester Poetin. Er zijn onder Medvedev dan ook geen wezenlijke veranderingen te verwachten in de Duits-Russische betrekkingen. De lijn van Poetin zal worden voortgezet.

Said Rezaiejan is als promovendus verbonden aan het Duitsland Instituut Amsterdam.

Lees ook op het Duitslandweb:
Medvedev maakt goede indruk in Berlijn