Achtergrond

Ja, de hoofdpersoon heet gewoon Franz, hij worstelt zich door de wereld van de kleine criminaliteit in Berlijn en hij wil graag een ‘fatsoenlijk’ mens worden. Maar in de nieuwe film ‘Berlin Alexanderplatz’, die deze week in Nederland in première gaat, is er één belangrijk verschil met het oorspronkelijke boek van Alfred Döblin: de hoofdpersoon is geen middelbare Duitser, maar een 17-jarige vluchteling uit Afrika, die drugsdealer in Berlijn is geworden.

West- en Oost-Berlijn hadden na de Duitse deling elk een eigen Akademie der Künste, een prestigieus instituut waar de belangrijkste kunstenaars van het land elkaar konden ontmoeten en ideeën konden uitwisselen. Na de val van de Muur werden de instituten in een moeizaam proces samengevoegd tot één academie. Renske de Vries volgde de master Duitslandstudies aan de Universiteit van Amsterdam en schreef haar masterscriptie over dit verenigingsproces.

Duitsland speelt een belangrijke rol in Europa. Andersom heeft het land de Europese Unie ook nodig. Sinds 1 juli 2020 is Duitsland EU-voorzitter en is de hoop dat de Duitsers knopen doorhakken in enkele al jaren slepende dossiers. Welke rol speelt Duitsland in de EU? En hoe kijken Duitsers naar Europa? In dit factsheet een overzicht van de Duits-Europese verhoudingen.

In het schandaal rond een mogelijk rechts-extremistisch netwerk binnen de politie in Hessen zijn nieuwe ontwikkelingen. Vorige week bleek dat dreigementen aan het adres van drie prominente vrouwen konden worden gelinkt aan de politie in Hessen. Deze week zijn nog eens tientallen dreigbrieven met dezelfde afzender verstuurd. Er is niet alleen kritiek op de politie, maar ook op het Openbaar Ministerie in Hessen, dat een van de zaken maandenlang heeft laten liggen.

Met het nieuwe project Nieuws/Nachrichten gaan drie lokale omroepen in de regio’s Achterhoek, Nijmegen en Kleve hun publiek samen van grensoverschrijdend nieuws voorzien. “Het zou mooi zijn als we ook de kansen van het grensgebied voor het voetlicht kunnen halen.” Ook elders in de grensstreek werken Duitse en Nederlandse media samen.

Omdat rechts-extremisme diep in de gelederen is doorgedrongen, wordt de Duitse elite-eenheid Kommando Spezialkräfte (KSK) grondig gereorganiseerd. Minister van Defensie Annegret Kramp-Karrenbauer (CDU) maakte woensdag op een persconferentie in Berlijn vergaande maatregelen bekend. Politici reageren geschokt op de omvang van het probleem van rechts-extremisme in het Duitse leger.

Duitsland, dat vandaag het EU-voorzitterschap op zich neemt, wil de coronacrisis aangrijpen om de EU te versterken. De pandemie heeft aangetoond hoe kwetsbaar Europa is, zegt kanselier Merkel. De EU moet daarop antwoorden met subsidies voor zwaar getroffen EU-landen en met intensievere politieke samenwerking, vindt ze. Daar loopt Nederland niet direct warm voor.

Bij scholen, banken, artsen en bedrijven: vanaf het begin van de corona-crisis werd Duitsland geconfronteerd met de achterstand die het in West-Europa op het gebied van de digitalisering heeft. Corona zou voor een ‘inhaalslag’ zorgen, ‘het nieuwe normaal is digitaal’, schreef een onderzoeker zelfs. Dus wat is er na drie maanden, nu de strikte regelgeving ten einde komt, van dit voornemen terecht gekomen?

Duitsers die in Nederland of in de Nederlandse koloniën zoals Suriname of Indonesië woonden, werden na de oorlog tot vijandelijk onderdaan verklaard en onteigend. Velen van hen vochten deze status aan, soms met, soms zonder succes. Marieke Oprel promoveerde woensdag aan de VU Amsterdam op dit beleid en de impact ervan op de mensen die het betrof. Duitslandweb stelde haar enkele vragen:

Dat hij er tachtig voor moest worden – ach. Kunstenaar Timm Ulrichs is blij met de aandacht en bijval die hem dit jaar ‘meer dan ooit’ ten deel vallen. In januari kreeg hij de Käthe Kollwitzprijs voor zijn oeuvre en zijn tachtigste verjaardag is aanleiding voor een reeks tentoonstellingen, van Berlijn tot Kassel en Worpswede. Net over de Duits-Nederlandse grens koestert Nordhorn al veertig jaar Der Findling, een naar Ulrichs’ lichaam uitgeholde zwerfkei waarin hij zich in 1981 even liet opsluiten. “Mensen zien meer dan die steen.”