Nieuws in grensgebied gaat ook over begrip

Zelf rijdt hij vaak via Duitsland naar zijn werk. “Ik woon in Nijmegen, de redactie zit in Ulft”, vertelt hoofdredacteur Joost Jonker van REGIO8, omroep voor de Achterhoek. Als projectleider van het grensoverschrijdende mediaproject ziet hij zo het nieuws bij wijze van spreken op straat liggen. “Er wordt nu druk gewerkt aan de brug bij Emmerich. Over een paar jaar kan ik misschien rechtstreeks, als de A15 is doorgetrokken. Dan zal er minder verkeer langs Kleve en Emmerich gaan. Wat betekent dat voor die regio? Minder overlast wellicht, maar misschien ook minder klandizie voor winkels en bedrijven. Dat soort dingen kunnen we straks uitzoeken.”

Vanaf september brengt REGIO8 samen met RN7 (Rijk van Nijmegen) en het Duitse Antenne Niederrhein (Kreis Kleve) wekelijks nieuws met een Duits-Nederlandse invalshoek. Met het tweejarige project is bijna 700.000 euro gemoeid, deels afkomstig uit het Europese investeringsprogramma ‘Interreg Duitsland-Nederland’. Initiatiefnemer is directeur Peter Berendsen van REGIO8, die hierover naar eigen zeggen al sinds 2010 in gesprek is met de Euregio Rijn-Waal. Aanleiding was de wens vanuit deze en andere Euregio-samenwerkingsverbanden voor meer structurele grensoverschrijdende verslaggeving.    

Buren

Onderzoek naar de behoefte van lezers is er (nog) niet gedaan, maar op de redactievloer begon het volgens hoofdredacteur Joost Jonker wel steeds meer te wringen. “Een groot deel van ons werkgebied – Oude IJsselstreek, Montferland en Doetinchem – grenst aan Duitsland. De binding over en weer is groot. Voor sommige mensen gaat het letterlijk om hun buren. Dan is het raar dat wij bij de grens stoppen.” Bovendien vervaagt die grens op steeds meer vlakken, aldus Jonker. “Ambulancediensten en ziekenhuizen werken samen, er komen nieuwe aansluitingen op de Duitse snelweg A3, Emmerich en Montferland ontwikkelen zich samen tot logistiek knooppunt.”

En dan zijn dat nog onderwerpen waarover wel persberichten worden verspreid, zoals de projectleider opmerkt. “Heel actueel zijn nu natuurlijk de verschillen in coronamaatregelen. Maar ik ben ervan overtuigd dat er ook een heleboel interessante verhalen zijn die minder aan de oppervlakte liggen. Het uitgaansleven, bijvoorbeeld, en de verschillen in sluitingstijden van de horeca. Ook een grensplaats als Emmerich, toch een beetje in de schaduw van het bruisende Kleve, verdient volgens mij meer aandacht.”

Kansen

Wat hij vooral hoopt: “Dat we ook de kansen in het grensgebied voor het voetlicht kunnen halen. We hoeven niet belerend te worden, maar het zou mooi zijn als we een rol kunnen spelen in het wegnemen van onduidelijkheden.” Dat Nederlandse en Duitse redacteuren straks samen optrekken is cruciaal, volgens Jonker. “Dat levert meer op dan dat wij op eigen houtje de grens oversteken. Ook de journalistiek heeft aan beide kanten haar eigen aanpak en mores.”

Het project Nieuws/Nachrichten levert bij elke omroep één extra arbeidsplaats op, en enkele stageplekken. Joost Jonker: “We beginnen in september met drie berichten per week. Dat is het minimum. Het basisbericht komt van een van de redacties, de anderen kunnen het aanvullen. Vanaf januari komt daar in elk geval een samengestelde crossmediale productie bij met inbreng van drie kanten. Inclusief een ondertitelde video.” Winst zit er volgens de projectleider ook in de uitwisseling van kennis en expertise.

Dat Nachrichten/Nieuws vooral eigen berichtgeving nastreeft is volgens de collega’s van Noord360 (‘Nieuws zonder grenzen’) een goede keuze. Redacteur Alfred Been van dit mediaplatform in het Noorden: “Sinds wij zelf stukjes schrijven schieten de bezoekcijfers omhoog.” Met als absoluut record een post over de recente boerenprotesten. “Boze boeren hadden zich verzameld voor het politiebureau in Assen, waar een paar opgepakte collega’s werden vastgehouden. Het Duitstalige bericht werd meer dan 10.000 keer gelezen.”

Een uitschieter, erkent Been, die er zelf ook door werd verrast. Doorgaans worden stukken een paar honderd tot hooguit 1000 keer bekeken, vertelt hij. De respons is in elk geval aanzienlijk gegroeid, sinds Been en zijn Duitse collega Mario Rauch op eigen initiatief niet langer alleen als doorgeefluik  fungeren, maar ook zelf berichten schrijven. Vanachter het bureau weliswaar, “want met twee man kun je niet zo’n heel gebied fysiek coveren, al gaan we soms wel op pad. We pretenderen ook niet compleet te zijn.”

Noord360 begon in september vorig jaar, als onderdeel van het project ‘Nieuws zonder grenzen’. Onder die titel worden per jaar ook tien televisie-uitzendingen gemaakt door RTV Drenthe en emsTV. Net als in Gelderland wordt dit project (totale kosten 450.000 euro) eveneens met een Interreg-bijdrage gefinancierd.             

Rauch en Been doen het werk voor Noord360 naast hun (communicatie)werkzaamheden voor de Eems Dollard Regio, waarvan het kantoor is gevestigd in Bad Nieuweschans.  De redacteuren vertalen elkaars berichten, die via de website Noord360 en bijbehorende sociale media-kanalen worden verspreid. Daarnaast plaatsen ze berichten waarin ze doorlinken naar andere bronnen.

Voetbal

De redacteuren van Noord360 gaan bij de onderwerpkeuze vooral hun eigen neus achterna, zoals Been uitlegt. “Voetbal scoort altijd heel erg goed. Onze coronaberichten werden veel gelezen en veel gedeeld. Toerisme doet het ook aardig, net als evenementen – al zijn die er nu minder. Infrastructuur en verkeer zijn populair, hard nieuws over economie of criminaliteit scoort minder, terwijl het kleine politienieuws het weer wel goed doet. De bevingen in Groningen zijn voor Duitsland toch ook relevant – want dichterbij dan menigeen denkt.”

Begrip komt voort uit informatie

De gemene deler zit vaak in heel gewone dingen, weet Martin Borck, journalist van de Westfälische Nachrichten, met Gronau als standplaats. Hij heeft decennia ervaring in grensoverschrijdende verslaggeving. Al sinds 1992 werken zijn krant en het toenmalige Dagblad Tubantia (nu De Twentsche Courant Tubantia) intensief samen. Dat begon met een interviewreeks die Borck maakte met zijn collega Rindert Paalman, ter gelegenheid van het wegvallen van de Europese binnengrenzen. Ze spraken Duitsers en Nederlanders met hetzelfde beroep. De kranten kregen de Euregio Alfred Mozer Prijs toegekend voor hun grensoverschrijdende inspanningen. In 2008 hadden ze (samen met de Grafschafter Nachrichten) de Europese primeur van een gezamenlijke bijlage.  

Tot op de dag van vandaag richt Borck de blik ook over de grens richting Enschede, dat zich inmiddels ‘de meest Duitse stad van Nederland’ noemt. Hij is ervan overtuigd dat wederzijdse berichtgeving kan bijdragen tot meer begrip. “Natuurlijk is informeren de eerste taak van een journalist. Maar begrip kweken vloeit daar uit voort. Ik vind het belangrijk om mensen bij elkaar te brengen. We wonen zo dicht bij elkaar, dan moet je mensen laten weten hoe het over en weer zit.”

Fietstochten

Dat kan gaan over onderwijs en opvoeding (“Waarom kinderen in Nederland met vier jaar naar school gaat en in Duitsland pas met zes”) maar ook over de verschillen in debatcultuur in de lokale politiek. Borck: “Jullie polderen kennen we hier niet.” De redacteur organiseerde de afgelopen jaren ook stadswandelingen en fietstochten voor lezers, samen met zijn Enschedese collega Julia Henkel.
De redacties in Gronau en Enschede nemen regelmatig elkaars berichten over. Borck: “Er is niet altijd tijd om zelf onderzoek te doen. Ik heb wel vrij recent nog een pagina geschreven over de economie in het Oosten van Nederland.” Grensoverschrijdende criminaliteit is zo’n onderwerp waarover hij regelmatig contact heeft met zijn Nederlandse collega’s. “De lijnen zijn heel kort.”