Artikelen

(23 januari 2002) Sinds de parlementsverkiezingen van 1980 stond een ding in de Duitse politiek als een paar boven water: iemand uit Beieren wordt nooit bondskanselier. Het protestantse Noorden kiest geen Beierse katholiek uit de Christelijk Sociale Unie (CSU), de Beierse zusterpartij van de CDU, en ook voor de Rijnlanders en de Westfalen deugen de Beieren van nature al niet.

(1 december 2001) De Groenen zouden zichzelf op de partijdag in Rostock alsnog de das omdoen, voorspelden de politieke commentatoren eensgezind. Ook bij de SPD zagen ze de bui al hangen.

(8 januari 2002) Na bijna drie maanden overleg met verschillende beoogde coalitiepartners maakte de op 21 oktober 2001 gekozen burgemeester van Berlijn, Klaus Wowereit op 9 januari 2002 bekend dat zijn sociaal-democratische partij, de SPD, een regeringsakkoord heeft bereikt met de PDS (opvolger van de communistische SED) van Gregor Gysi.

Max, jurist en expert in zake de uitbreiding van de EU naar het oosten, is zo succesvol in zijn werk dat hij de bijnaam the maximal kreeg. Alles lijkt hem te lukken - was hij op school nog een grote nul, vet en vol pukkels, inmiddels heeft hij zijn leven helemaal in de hand. Hij werkt voor Rufus, die in Wenen op het hoogste niveau van het volkenrecht de wereldpolitiek van hanteerbare regels voorziet. Maar deze successtory lukt Max niet zonder tovermiddel - zijn little helper heet cocaïne. Daar kan hij niet genoeg van krijgen.

Op een zaterdag in december kwam het er dan toch nog van. Ik had even niet goed opgelet toen er afspraken werden gemaakt, maar ik troostte me met de gedachte dat ook afspraken met mijn Berlijnse vrienden nog wel eens willen mislopen. Helaas niet in dit geval. Er viel niet aan te ontkomen: ik moest Plätzchen bakken.

Genoeg actuele thema's voor een column. Een nieuw verhaal over de mislukte coalitiegesprekken tussen de SPD, de FDP en de Groenen zou hier niet misstaan, vooral niet omdat de SPD nu toch met de PDS in zee gaat. De PDS had in de tussentijd een nieuwe Berlijnse Landesvorsitzenden benoemd; met blik op de toekomst werd de 29-jarige Stefan Liebich in het zadel geholpen. (Wie zei er, dat de PDS een oude-mannetjes-vereniging was?) Dezelfde Liebich moet nu met Klaus Wowereit (SPD) de onverhoopte onderhandelingen voeren voor een rood-rode coalitie.

Onlangs is Der Begriff des Politischen van Carl Schmitt, de latere 'kroonjurist van het Derde Rijk', met een vertraging van ongeveer 75 jaar in een Nederlandse vertaling verschenen. Toonaangevende historici, zoals H.A. Winkler en K. Sontheimer, zijn het eens dat dit werk heeft bijgedragen aan het in diskrediet brengen van de democratie van Weimar.

Ik verkeer weer in mijn jaarlijkse Berlijnse herfstroes. De geschiedenis lijkt in deze donkere dagen veel voelbaarder. De kolenkachellucht natuurlijk, maar ook de brede, nauwelijks verlichte en koude straten van Prenzlauerberg dragen hun deel aan mijn herfstroes bij.

Die Lebensreform - Entwürfe zur Neugestaltung von Kunst und Leben um 1900 is de titel van een tentoonstelling die momenteel te zien is in Darmstadt. Centraal staan de verschillende hervormingsbewegingen rond het fin de siècle. Ter gelegenheid van de tentoonstelling is een prachtige catalogus verschenen in twee kloeke delen. Daarin staan, naast veel foto's en afbeeldingen van documenten, producten, meubels, beeldhouwwerken en affiches, ook alle schilderijen die in de tentoonstelling te zien zijn.

De Berlijnse aarde trilt nog na, twee weken na de verkiezingen. Op zo'n geflatteerde uitslag hadden we nou ook weer niet gerekend. In mijn stemlokaal in Prenzlauer Berg scoorde de CDU niet meer dan 3,9 % (!), de PDS kreeg tien keer zoveel. Verder oostwaarts haalden de voormalige communisten hier en daar zelfs meer dan driekwart van de stemmen.