Boeken

(15 mei 2003) Als columniste voelde ze zich een "kapitein in eigen badkuip", maar de zee was blijkbaar oneindig veel verleidelijker. Op 15 mei 1976, 27 jaar geleden, werd Ulrike Meinhof in Berlin-Mariendorf begraven. Alois Prinz schreef een biografie over haar.

(22 april 2003) Over Katia Mann wordt verteld dat ze eens in een modezaak in Zürich iets had uitgezocht en vervolgens naar de kassa liep, waarvoor een kleine rij wachtenden stond. Na korte tijd verloor ze haar geduld, drong naar voren en riep: "Ik wil betalen, ik ben mevrouw Thomas Mann."

Het door Althaus…

Over de gruweldaden van Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog is al veel geschreven. In de Duitse bestseller 'Der Brand' vraagt Jörg Friedrich aandacht voor de andere kant van de oorlog. Friedrich richt zich niet op de rol van Duitsers als daders, maar juist op hun rol als slachtoffers. Hiertoe beschrijft hij uitvoerig de geallieerde bombardementen van Dresden.

Wat is liberalisme? Volgens Westerwelle, leider van de in een diepe crisis verkerende liberale FDP, is er behoefte aan een duidelijke definitie. Wellicht zouden de Duitse liberale politici hun licht kunnen opsteken bij Ralf Dahrendorf, wiens autobiografie zojuist is verschenen. De ervaren, gedreven liberaal beschrijft hierin op vermakelijke wijze het begin van zijn indrukwekkende carrière en verklaart zijn politieke omslag van de sociaal-democratie naar het liberalisme.

(23 december 2002) Jana Hensel en Susanne Leinemann, twee jonge Duitse vrouwen met een verschillende achtergrond - Hensel werd in 1976 in Leipzig geboren, Leinemann groeide op in Bonn - maar met duidelijk iets gemeenschappelijks. Ze hebben beiden een boek geschreven, waarin ze herinneringen ophalen aan de jaren tachtig en negentig. Hensel en Leinemann gaan op zoek gaan naar hun eigen identiteit, en ook naar die van hun generatie in Oost- en in West-Duitsland.

(20 december 2002) Dezer dagen verscheen de Duitse bewerking van Jacco Pekelders proefschrift uit 1998 over de betrekkingen tussen Nederland en de DDR. Allereerst: het is een goed boek, want dat was 'Nederland en de DDR. Beeldvorming en betrekkingen 1949-1989' ook al. De Duitse versie heeft bovendien meer foto's, waaronder een fraaie op de voorkant: het Oost-Duitse staatshoofd Erich Honecker in Delft, onder een bord PATAT.

(22 november 2002) De DDR bestaat niet meer, maar de overblijfselen inspireren veel fotografen. Het verschijnen van 'De verdwenen staat. Sporen van de DDR' van Daniel Koning (Volkskrant) en 'Niemandsland: Berlijn zonder de Muur' van Kim Bouvy bij uitgeverij De Verbeelding zijn daar een bewijs van. Beide fotografen trachten, ieder op een heel eigen manier, de voormalige DDR vast te leggen.

De titel van de aangepaste, Duitse versie van 'Onbekende buren' van auteur Dik Linthout suggereert het gangbare cliché: 'Frau Antje en Herr Mustermann'. Aan de ene kant het opgewekt lachende meisje, dat reclame maakt voor boter, kaas, eieren en dergelijke. Schrandere handelsgeest. Aan de andere kant de Duitse man: gedisciplineerd, vol vertrouwen in de wet en hiërarchisch. Bureaucratische overheid.Zo makkelijk maakt de Nederlandse auteur Dik Linthout zich er echter niet vanaf. Hij vergelijkt gedrag, betrekkingen en wederzijdse perspectieven. Spreken van 'de' Nederlanders en 'de' Duitsers is meer dan gedurfd, want zij bestaan nou eenmaal niet. Toch probeert hij, na jarenlange observaties en op basis van een omvangrijke literatuur, het verschil tussen de beide buren te beschrijven.

Dit voorjaar verscheen de autobiografie van de Oost-Duitse schrijver Sascha Anderson, die bekendheid verwierf als één van de belangrijkste gangmakers van de literaire beweging Prenzlauer Berg, vernoemd naar de gelijknamige Berlijnse wijk. Wie ook maar iets van Oost-Duitse literatuur weet, zal enigszins verbaasd zijn geweest over de aankondiging van deze publicatie. De naam Anderson is namelijk verbonden met één van de meest gevoelige punten van de literatuur uit de DDR: de verbanden tussen literatuur en Staatssicherheitsdienst (Stasi) geheime dienst van de DDR.