Achtergrond

De vervroegde parlementsverkiezingen in Duitsland vinden zoals het er nu naar uitziet op 23 februari plaats. De fracties van de SPD en de CDU/CSU zijn het over deze datum eens geworden, melden Duitse media. Update 13-11-2024: De data mbt de vertrouwensvraag zijn geactualiseerd.

‘Houd de vrijheid hoog!’, dat was het thema waarmee Berlijn afgelopen weekend stilstond bij de val van de Muur, precies 35 jaar geleden. De voormalige grens tussen Oost- en West-Berlijn werd gemarkeerd met vijfduizend protestborden. De boodschap aan de bezoekers was duidelijk: vrede en vrijheid staan onder druk, merkte Duitslandweb-redacteur Lynn Stroo in Berlijn op. 

Berlijn herdacht afgelopen weekeinde dat de Muur 35 jaar geleden viel. In de luwte van de massale evenementen op toplocaties omvatte het programma ook kleinschaliger activiteiten, zoals een speciale rondleiding in het opvangcentrum in Berlijn-Marienfelde, waar vluchtelingen uit de DDR werden opgevangen. Inclusief verhalen van twee vrouwen die deze plek van binnenuit kennen. “Hier kwam ik thuis.”

Het ontslag van minister Christian Lindner van Financiën woensdagavond betekent dat het Duitse kabinet op vervroegde verkiezingen afstevent. Donderdagmorgen werd bekend dat FDP-minister Volker Wissing van Verkeer wil aanblijven en zijn partij daarvoor verlaat.

Op 9 november is het 35 jaar geleden dat de Berlijnse Muur viel. Dit was het begin van het einde van het communistische regime in de DDR. In de chaotische maanden die volgden, probeerde de gevreesde Oost-Duitse geheime dienst - de Stasi - zoveel mogelijk documenten uit haar archief te vernietigen. Dat leverde 16.000 zakken met verscheurde en versnipperde aktes op. Nog steeds zijn er dagelijks mensen bezig deze Stasi-akten weer aan elkaar te plakken. 

Komende zaterdag 9 november is het 35 jaar geleden dat de Berlijnse Muur viel. In Berlijn wordt daar uitgebreid bij stilgestaan met allerlei festiviteiten en exposities. Ook in Nederland wordt met lezingen, podcasts en films aandacht besteed aan de vreedzame revolutie van 1989.

Na de verkiezingen in de Oost-Duitse deelstaten Saksen, Thüringen en Brandenburg van september worstelen de partijen met de vorming van werkbare coalities. Ze willen niet samenwerken met de rechts-radicale AfD en lijken daarom aangewezen op de nieuwe partij BSW. Maar deze zogenoemde Brombeerkoalition (braamcoalitie, genoemd naar de partijkleuren zwart, rood en oranje-paars) van CDU, SPD en BSW komt ook niet makkelijk van de grond. Zie onderaan dit artikel een update van 6-11-2024 over de mislukte coalitievorming in Saksen.

Hoe ging het eraan toe in de DDR? Binnenkort kunnen middelbare scholieren dat in de klas ervaren door een VR-bril op te zetten. In de virtual reality wanen ze zich in een Oost-Duits vakantiekamp in 1978, waar ze dilemma’s en ervaringen van ooggetuigen voorgeschoteld krijgen. “Op het eerste gezicht is het een gezellig jeugdkamp, maar gaandeweg komen er barsten in dat vrolijke beeld.”

Hoe moeten we in Nederland en Duitsland omgaan met radicaal-rechts? En hoe kunnen we onze democratie beter beschermen? Daarover spraken Léonie de Jonge, universitair docent politicologie aan de Rijksuniversiteit Groningen en de Duitse activist en hoofdredacteur van website Volksverpetzer Thomas Laschyk begin oktober in het Amsterdamse debatcentrum Spui25.

De Duitse christendemocraten gaan met Friedrich Merz als lijsttrekker de campagne voor de Bondsdagverkiezingen voeren. De CDU en haar Beierse zusterpartij CSU hebben goede kans om de grootste te worden in 2025 en dat maakt Merz tot een serieuze kanselierskandidaat. De partij van Angela Merkel is onder Merz veranderd en vaart een conservatieve koers.