Columns

Je hoort wel dat mensen die langer in het buitenland wonen steeds meer waarde hechten aan vaderlandse tradities en symbolen, maar dat geldt niet voor mij. Ik ben namelijk altijd al dol geweest op tradities en symbolen. En helemaal op koninklijke huwelijken.

(1 februari 2002) Natuurlijk wil ik over Duitsland wat zeggen. En over Duitsers. Ik ken ze tenslotte, ik ben er geweest, ik heb er geleefd.

Eigenlijk wilde ik een column schrijven over het feit dat Duitsland geen woon-TV-programma´s heeft. Dat viel mij enige tijd geleden al op, maar het schoot me weer te binnen toen ik van de week een slaapbank kocht bij Ikea. Ik kan echter helemaal geen leuk verhaal over wonen in Berlijn verzinnen.

Op een zaterdag in december kwam het er dan toch nog van. Ik had even niet goed opgelet toen er afspraken werden gemaakt, maar ik troostte me met de gedachte dat ook afspraken met mijn Berlijnse vrienden nog wel eens willen mislopen. Helaas niet in dit geval. Er viel niet aan te ontkomen: ik moest Plätzchen bakken.

Genoeg actuele thema's voor een column. Een nieuw verhaal over de mislukte coalitiegesprekken tussen de SPD, de FDP en de Groenen zou hier niet misstaan, vooral niet omdat de SPD nu toch met de PDS in zee gaat. De PDS had in de tussentijd een nieuwe Berlijnse Landesvorsitzenden benoemd; met blik op de toekomst werd de 29-jarige Stefan Liebich in het zadel geholpen. (Wie zei er, dat de PDS een oude-mannetjes-vereniging was?) Dezelfde Liebich moet nu met Klaus Wowereit (SPD) de onverhoopte onderhandelingen voeren voor een rood-rode coalitie.

Ik verkeer weer in mijn jaarlijkse Berlijnse herfstroes. De geschiedenis lijkt in deze donkere dagen veel voelbaarder. De kolenkachellucht natuurlijk, maar ook de brede, nauwelijks verlichte en koude straten van Prenzlauerberg dragen hun deel aan mijn herfstroes bij.

De Berlijnse aarde trilt nog na, twee weken na de verkiezingen. Op zo'n geflatteerde uitslag hadden we nou ook weer niet gerekend. In mijn stemlokaal in Prenzlauer Berg scoorde de CDU niet meer dan 3,9 % (!), de PDS kreeg tien keer zoveel. Verder oostwaarts haalden de voormalige communisten hier en daar zelfs meer dan driekwart van de stemmen.

Bij verkiezingen in Duitsland gaat het altijd veel harder toe dan in Nederland. Ik realiseerde me dat weer eens toen ik de posters voor de Berlijnse verkiezingen zag, enkele weken geleden, en had alweer bijna een column af.

In de afgelopen zomermaanden is in Duitsland een ietwat belegen thema weer actueel geworden, namelijk het thema van de schriftelijke erfenis van de Stasi (de Oostduitse Staatssicherheitsdienst).

Deze week is het 40 jaar geleden dat de Muur werd gebouwd. Daar werd in Berlijn natuurlijk uitgebreid bij stil gestaan. Elke zichzelf respecterende politieke partij herdacht de slachtoffers van de Muur bij de verschillende herdenkingsplaatsen (Checkpoint Charlie, Bernauer Strasse), en leverde daarna commentaar op de rol van de andere partijen, hetzij in DDR-tijden, hetzij in de huidige politiek. Het is namelijk verkiezingstijd in Berlijn, en tijdens verkiezingen gaat het er in Duitsland altijd hard tegen hard. CDU tegen SPD, SPD tegen CDU en iedereen tegen de PDS.