Achtergrond

Molens, weilanden, grachten, tulpen, stranden: de beelden zijn vertrouwd. Toch is de tentoonstelling 'Wolken und Licht’ in Potsdam voor de Duitse bezoekers een ontdekkingstocht door een onbekend Holland. ‘Ik had die Van Gogh bijna over het hoofd gezien.’

Wie in Hamburg door de straten loopt, ziet ze regelmatig hangen: gebaksbordjes met leuzen die honderden muren in de stad decoreren. Het creatieve brein achter deze straatkunst is Frau Jule. Met de beschilderde bordjes snijdt ze thema’s aan als humane vluchtelingenopvang, antifascisme en veganisme. Haar doel: mensen verbinden én aanzetten tot nadenken. "Het is echt een schande wat er aan de grenzen van het rijke Europa gebeurt."

Was de Holocaust uniek? Of kun je die vergelijken met andere genocides? Daarover werd in de jaren tachtig al een hevige strijd gevoerd tussen Duitse historici. De afgelopen jaren is een nieuw debat ontstaan: de Historikerstreit 2.0, waarin historici, ook buiten Duitsland, zeggen dat als je de Holocaust als unieke misdaad in de wereldgeschiedenis beschouwt, er te weinig oog is voor andere genocides. Daarover gaat de podcast 'Historikerstreit 2.0', die onderdeel uitmaakt van een tweeluik over hoe historici omgaan met de Duitse geschiedenis.   

Als de Duitse zanger Peter Fox in zijn beroemde liedje zingt: "Am Ende der Straße steht ein Haus am See", kan dat bij Nederlanders enige verwarring veroorzaken. Staat zijn huis nu aan de zee of aan een meer? Kort gezegd zit het zo: Meer betekent zee in het Duits en See betekent meer. Waarom is dat zo?

Hoe erg was de dictatuur in de DDR? Was de DDR een onrechtstaat? En wat zegt dat over het huidige Oost-Duitsland? Over die vragen is een nieuw debat in Duitsland opgelaaid, mede na de publicatie van een boek van historicus Katja Hoyer over de DDR. Het wordt tijd dat de DDR en Oost-Duitsland niet meer worden gezien als ‘afwijking’ van de West-Duitse normaliteit, zegt zij. Maar critici fileren haar boek omdat ze in hun ogen de DDR-dictatuur bagatelliseert.

Op Duitse universiteiten wordt gedebatteerd over de academische vrijheid. Wetenschappers moeten veel kunnen zeggen, maar niet alles. Waar ligt de grens?

AfD'er Robert Sesselmann is de nieuwe Landrat, regionaal bestuurder, van de regio Sonneberg in het Oost-Duitse Thüringen. Het is voor het eerst dat een AfD'er de verkiezing voor zo'n bestuursfunctie wint en het leidt tot veel ophef in Duitsland. De AfD is een rechts-radicale partij die door de binnenlandse veiligheidsdienst in de gaten wordt gehouden en waarmee andere partijen officieel niet willen samenwerken. 

De relatie tussen Duitsland en China is gespannen. Duitsland heeft kritiek op de mensenrechtenschendingen in China en wil onder meer dat Peking Rusland strenger veroordeelt. Tegelijkertijd is China Duitslands belangrijkste handelspartner. Middenin deze moeilijke verhoudingen vond deze week in Berlijn Duits-Chinees regeringsoverleg plaats.

“Een van de erfenissen van het nazisme is dat de Duitse geschiedenis nu tot de meest bestudeerde nationale geschiedenissen ter wereld behoort”, stelt de Amerikaanse historicus Helmut Walser Smith. Walser Smith geeft donderdag een lezing tijdens de conferentie ‘The Future of German History’ bij het Duitsland Instituut Amsterdam.

Wat als de Nederlanders op de vlucht voor het water massaal aankloppen in Duitsland? Cabaretier Patrick Nederkoorn zoekt het antwoord op die vraag met een mix van theater en wetenschap. Op 24 juni leidt hij in Münster samen met professor Simon Richter een symposium over Duits-Nederlandse samenwerking bij klimaatmigratie. “Een nieuwe Vrede van Münster, maar dan vóórdat de ellende begint.”