Gematigde babyboomers houden opties open
Bündnis 90/Die Grünen

 Bündnis 90/Die Grünen ontstond in 1993. Toen fuseerden die Grünen, in 1980 voortgekomen uit de West-Duitse buitenparlementaire oppositie, met Bündnis 90, een burgerrechtbeweging uit de voormalige DDR. Belangrijke thema’s van de partij zijn milieu, privacybescherming en een eerlijker sociaal stelsel.

De aanhang van de partij bestaat voor een groot deel uit babyboomers - inmiddels een stuk gematigder dan ze in 1968 waren - en hoger opgeleide jongeren. In het huidige parlement heeft de partij 51 van de in totaal 612 zetels. In de peilingen van juni 2009 staan Die Grünen op 11 procent.

'Fundis' en 'Realos'

In 1983 kwam de partij met 5,6 procent van de stemmen voor het eerst in de Bondsdag. Twee jaar later zaten de Groenen in Hessen in een deelstaatregering, met een jonge Joschka Fischer als minister van Milieu. In de jaren daarop deed de partij ook in andere deelstaten regeringservaring op. Mede daardoor nam de traditionele spanning tussen de ideologische Fundis en de meer pragmatische Realos, die de beginjaren van de partij zo kenmerkte, de laatste jaren af.

In 1998 namen de Groenen voor het eerst deel aan de landelijke regering in een coalitie met de SPD onder leiding van Gerhard Schröder. Joschka Fischer, hét boegbeeld van de partij, werd minister van Buitenlandse Zaken, de huidige lijsttrekker Jürgen Trittin en Renate Künast ministers van respectievelijk Milieu en Consumentenbelangen.

De partij tekende in die jaren onder meer voor de sluiting van de Duitse kerncentrales (Atomausstieg), een duurzaam energiebeleid, een verbod op gentechniek en meer biologische landbouw. Een deel van die maatregelen werd door CDU/CSU en SPD tussen 2005 en 2009 weer teruggedraaid.

Afghanistan

Eenmaal in de regering kregen de Groenen het zwaar te verduren toen Duitsland in 1999 besloot troepen naar Kosovo te sturen. Het was de eerste keer sinds de Tweede Wereldoorlog dat het Duitse leger meedeed aan een oorlog. Dit lag in heel Duitsland gevoelig, en voor een partij die tot 2002 officieel tegen de NAVO was, was het een wel heel erg grote stap.

“Die Grünen zijn in twee decennia van pacifistische oppositiepartij veranderd in interventionistische regeringspartij”, schreef opinieblad Die Zeit. Maar eerdere pacifistische standpunten en oude reflexen bleken in de politieke praktijk nog lang niet verdwenen. Eenmaal in de oppositie was het nieuwe beleid, bijvoorbeeld als het ging om militaire missies, een stuk moeilijker aan de achterban uit te leggen.

In 2007 riep de partijbasis haar groene politici op het matje over de inzet van het Duitse leger in Afghanistan. In 2001 had de Bondsdag besloten daar troepen heen te sturen, zes jaar later stond de verlenging van de missie op de agenda.

Tijdens een emotioneel partijcongres riepen de leden de partijleiding op niet in te stemmen met de verlenging van het Afghanistan-mandaat. De top, onder wie de huidige lijsttrekker Jürgen Trittin, sprak zich juist uit voor de missie. Het mandaat werd uiteindelijk wel verlengd. Ondanks het besluit van de partijbasis stemden 15 van de 51 Groenen in de Bondsdag voor.

Coalitiemogelijkheden

In de oppositie streed de partij de afgelopen vier jaar vooral voor klimaatverandering, privacybescherming (tegen de 'politiestaat’), een ‘groene markteconomie’ en de invoering van een minimumloon - een heet hangijzer in de Duitse politiek. Op het gebied van integratiebeleid is de partij harder geworden, aldus Künast in mei in de Süddeutsche Zeitung. “Tot verbazing van sommige mensen eisen we nu van immigranten dat ze Duits kunnen. We leggen niet alleen verwachtingen op aan de maatschappij, maar ook aan de migranten.”

De partij probeert wat meer afstand te nemen van de SPD, de gedoodverfde coalitiepartner. In aanloop naar de verkiezingen in september houdt Bündnis 90/Die Grünen bewust haar opties open. Zo regeert de partij sinds januari 2008 voor het eerst met de CDU in de deelstaat Hamburg. “Dat toont aan dat we in staat zijn ideologische barrières te slechten”, aldus voorzitter Cem Özdemir.

Ook coalities met CDU en FDP (zwart-geel-groen, Jamaica-coalitie) of met SPD en FDP (rood-geel-groen, stoplicht-coalitie) zijn in principe mogelijk. Maar het gaat de partij vooral om het verwezenlijken van haar groene New Deal: een investering van 20 miljard euro in sociale, economische en ecologische hervormingen. De kredietcrisis kan volgens de partij het best bestreden worden met investeringen in milieubescherming en onderwijs.

Zie ook:

Website Bündnis 90/Die Grünen
Verkiezingsprogramma Grünen
Künast en Trittin stellen 'Green New Deal' voor (video)
WUMS - Groenencampagne voor de Europese verkiezingen (video)

Afbeelding:

flickr.com/Bündnis 90/Die Grünen