Otto von Bismarck: architect van het keizerrijk
Duitse eenwording: 1815-1871

 De 32-jarige Pruisische Junker Otto von Bismarck kwam in 1847 bij toeval in de Pruisische Landdag terecht. Totdantoe had hij een rusteloos leven van drankgelagen en braspartijen geleid. Hij bleef zijn leven lang een politieke Einzelgänger wiens optreden gekenmerkt werd door een unieke combinatie van conservatief idealisme en uitgekiend pragmatisme.

De fervente liberalenhater Bismarck was en bleef een Pruisisch nationalist, die gekant was tegen de Oostenrijkse voogdij binnen de Duitse Bond. Hij was ervan overtuigd dat een Duitse eenwording uiteindelijk niet tegen te houden was, onder Pruisische voorwaarden, opgelegd van bovenaf, en niet als resultaat van gezamenlijk overleg tussen staten of van inspanningen van liberale burgers. 

Bismarck werd in 1862 tijdens het zogenaamde Verfassungskonflikt tot Pruisische kanselier benoemd. Koning Wilhelm I was ernstig in conflict geraakt met het door liberalen gedomineerde Pruisische parlement. Het parlement weigerde zijn hervormingsplannen voor het leger goed te keuren. De koning kon de poging van het parlement om meer invloed op het leger te krijgen niet waarderen; hij beschouwde het leger volledig als zijn zaak. In 1862 liep het conflict zo hoog op dat Wilhelm, die "geen slaaf van de democratie wilde worden", met aftreden dreigde. De minister van Oorlog steunde de koning en overtuigde de koningsgezinde Bismarck, op dat moment diplomaat in Parijs, om naar Berlijn te komen.

Alle hoop was op de toen 47-jarige diplomaat gevestigd om de monarchie in zijn toenmalige vorm te redden;  Pruisen mocht geen parlementaire constitutionele monarchie worden. Bismarck kwam en voerde de legerhervormingen buiten het parlement om door. Het tijdperk Bismarck, dat tot 1890 zou duren, was begonnen.