Toegankelijke, maatschappelijk relevante poëzie
Literatuur tijdens de roerige jaren zestig, BRD 1961 - 1969
Dichters rekenden in de jaren zestig af met de verheven en plechtige poëzie van de wederopbouwjaren. Die vertroebelde en verbloemde de realiteit alleen maar. Poëzie moest vlot geschreven zijn, toegankelijk, pretentieloos én maatschappelijk relevant.
© Bundesarchiv. Plak.103-044-028Een agitprop-poster. Net als de gedichten van Fried moest de kunst aansporen tot actie.
Dichter Peter Rühmkorf brak met de traditionele dichtkunst door parodieën te maken op oude gedichten. Hij liet de vorm, bijvoorbeeld een sonnet, intact en gaf het gedicht een actuele inhoud.
Een ander vooruitstrevende en maatschappelijk betrokken dichter was Hans Magnus Enzensberger. Zijn onderwerpkeuze varieerde van de invloed die de massamedia uitoefent op de moderne mens tot de wapenwedloop. Enzensberger gaf in zijn werk twee signalen af. Hij verwoordde de wanhoop over de huidige politieke situatie en riep zijn lezers op om de wereld te veranderen. Bekende bundels van hem uit deze tijd zijn ‘Gedichte. Entstehung eines Gedicht’ (1962) en ‘Blindenschrift’ (1964).
Erich Fried schreef zogenoemde Agitprop-gedichten. Agitprop staat voor Agitationspropaganda, een term die in communistische kringen gebruikt werd voor kunst die moet aansporen tot actie. Fried probeerde met zijn gedichten de ware lading van actuele gebeurtenissen in hun volle intensiteit aan het daglicht te brengen. Dit noemde hij ‘de onthullingsstrategie’.
Niet alle dichters schreven over grote maatschappelijke thema’s. Zo belichtten Rainer Werner Fassbinder en Franz Xaver Kroetz het alledaagse leven in de provincie. Kroetz, die in Beiers dialect schreef, deed dit echter wel degelijk om maatschappijkritiek uit te oefenen.
Dichters als Ernst Jandl en Helmut Heißenbüttel dachten na over het wezen van de taal en probeerden met experimenten de lezer hiervan bewust te maken.