Dr. Krijn Thijs
Wetenschappelijk Medewerker

Projekt I: “Geschichte in Revolution und Umbruch”

Het is een klassieke vraag in de historiografiegeschiedenis: Hoe werken persoonlijke belevenissen van historici door in hun wetenschappelijke oeuvre? Mijn onderzoek pakt deze kwestie op voor de Duitse Zeithistoriker in de jaren 1989/1990. Ik analyseer voor Oost- en West-Duitsland hun persoonlijke en professionele reacties op deVal van de Muur en op de Duitse eenwording. Dat betreft ook de samenvoeging van beide historiografieën in het nieuwe Duitsland. Centraal staan de zorgen, de hoop en de emotionele conflicten rondom de “Abwicklung” van de Oost-Duitse geschiedschrijving. Met beurzen van de Gerda Henkel Stiftung en een ZZF Summerfellowshop werk ik aan een eerste monografie over dit voor de Duitse academische verhoudingen brisante thema.

Publicaties

Op visitatie in Oost-Berlijn. Over het afwikkelen van geesteswetenschappen uit de DDR, in: Frans Lantink en Jeroen Koch (eds.), Nederlandse historici over Duitsland. Actualiteit en (dis)continutieit (AUP Amsterdam, 2025)

Entzweite Partner im vereinten Fach. Der Briefwechsel zwischen den Historikern Thomas Kuczynski und Rudolf Vierhaus (1989-1991), Jahrbuch deutsche Einheit 5 (2024), 239-288

Die ‚Ritter-Kommisson‘ und ihre Mitglieder. Asymmetrische Erneuerungspraktiken am Geschichtsinstitut der Humboldt-Universität, Die Hochschule. Journal für Wissenschaft und Bildung 33, 1/2024, 84-98. (PDF)

Vier Wege in das Aus der Einheit. Strategien ostdeutscher Institutsdirektoren gegenüber der Evaluation des Wissenschaftsrates (1990/91), Jahrbuch deutsche Einheit 2 (2021), 243-271.

Die Evaluierer aus dem Westen und der Schein der Routine. Zur Begutachtung durch den Wissenschaftsrat am Beispiel der historischen Akademie-Institute in Ost-Berlin, in: J. Blecher/J. John (Hrsg.), Hochschulumbau Ost. Die Transformation des DDR-Hochschulwesens nach 1989/90 in typologisch-vergleichender Perspektive (Stuttgart: Franz Steiner Verlag), 169-198.

Demokratie als Funktionsbedingung. (Zwischen-)Bilanz der Kontroverse um die ‚politische‘ Resolution des Historikerverbandes, in: Zeithistorische Forschungen/Studies in Contemporary History 16 (2019) 1, S. 154-163. (link)

Der Unabhängige Historiker-Verband und die Vereinigung der deutschen Geschichtswissenschaften 1990, in: Matthias Berg et. al, Die Versammelte Zunft. Historikerverband und Historikertage in Deutschland 1893-2000, deel 2 (Göttingen 2018), 653-680.

Gebrochene Geschichte. Lebenserfahrung und Historikerbegegnungen nach 1989, in: Franka Maubach und Christina Morina (Hrsg.), Das 20. Jahrhundert erzählen: Zeiterfahrung und Zeiterforschung im geteilten Deutschland (Göttingen: Wallstein 2016), 387-448. Recensie 

The German connection. Over de relatie tussen West-Duitse historici en Nederlandse theoretici in de late twintigste eeuw, Tijdschrift voor Geschiedenis 129 (2016), 99-122. (themanummer ‘Geschiedfilosofie in Nederland 1860-2000’, gastredactie samen met Herman Paul en Jacques Bos)

Die Dreiecksbeziehungen der Fachhistoriker. Überlegungen über den Umbruch in der ostdeutschen Geschichtswissenschaft, Die Hochschule. Journal für Wissenschaft und Bildung 2015/1, 37-47. (PDF)

Zwartboek van een DDR-historicus (boekrecensie op duitslandinstituut.nl)

The Metaphor of the Master. ‘Narrative Hierarchy’ in the National Historical Cultures of Europe, in: Stefan Berger en Chris Lorenz (red.), The Contested Nation. Ethnicity, Class, Religion and Gender in national Histories (Palgrave Macmillan: Houndmills, 2008), 60-74.

Der Untergang des historischen Herrschaftsdiskurses. Ost-Berliner Parteihistoriker zwischen Erosion und Kontinuität in der späten DDR, Comparativ 12 (2002), nr. 2, 86-113.

Projekt II: Van het gedeelde naar het “nieuwe” Berlijn

Aan het einde van de Koude Oorlog leek de deling van Berlijn stabieler dan ooit tevoren. West-Berlijn ging op zoek naar nieuwe overlevingsstrategieën en Oost-Berlijn voelde zichzelf de trotse hoofdstad van de DDR. Het gedeelde 750-jarige jubileum van 1987 presenteerde twee concurrerende, maar volledig op elkaar betrokken stadshelften. Aan beide kanten van de Muur broeide eind jaren tachtig protest, maar niemand zag het plotselinge “1989” aankomen. Vanaf deVal van de Muur moest iedereen improviseren, en bij de bouw het “Nieuwe Berlijn” in de jaren negentig werden veel plannen gerealiseerd die in de jaren tachtig in West-Berlijn waren ontstaan. Het leidde tot een onvermoede en complexe mix van breuk en continuïteit, die de cultuur en het stadsbeeld van de Duitse hoofdstad tot op heden kenmerken.

Publicaties

Dem Friedhof kein Frieden? Demokratiegeschichte im örtlichen Deutungsgeflecht, in: Oliver Gaida, Hanno Hochmuth, Susanne Kitschun und Christoph Rauhut (Hgrs.), Friedhof der Märzgefallenen: Zum Ort der Revolution von 1848 in der DDR (Berlijn, 2024). 239-252.

Performing Berlin. The Rivalling 750th Anniversaries of 1987, in: Stefanie Eisenhuth, Konrad H .Jarausch and  Scott H. Krause (eds.), Cold War Berlin. Confrontations, Cultures, Identities (London e.a.: I.B.Tauris 2021), 189-205.

Espacio para la historia de Berlín. Sobre el descubrimiento del concepto “lugar histórico” en los años ochenta, in: P. Feenstra/L. Verzero (eds.), Ciudades performativas. Prácticas artísticas y políticas de (des)memoria en Buenos Aires, Berlín y Madrid (Buenos Aires 2021), 109-131.

In de schaduw van de Muur. De halve waarheden van Oost- en West-Berlijn, in: K. Thijs (red.), Duitsland 1918-1991. Twintig vensters op een bewogen eeuw (Amsterdam: Boom Uitgevers, 2021), 167-176.

Niederländer auf dem Müggelsee. Wie eine Flotte niederländischer Segelschiffe die 750-Jahr-Feier sprengte, in: Jürgen Danyel (Hg.), Ost-Berlin. 30 Erkundungen (Berlin: Christoph Links, 2018)

Klopfzeichen und Feierkonkurrenz. Die 750-Jahr-Feier 1987 in Ost- und West-Berlin, in: Deutschland Archiv 2017 (Bonn 2018), 88-99. (Online)

Het ‚nieuwe Berlijn‘. De droom en de stad na 1989, in: Hanco Jürgens en Ton Nijhuis (Hg.), De vleugels van de adelaar (Amsterdam 2017), 29-48.

Berlin und die Welt. Konzept der Ausstellung des Landes Berlin im Humboldt Forum (Kulturprojekte Berlin 2016), met versch. auteurs. (Online)

West-Berliner Visionen für eine neue Mitte. Die IBA, der ‚zentrale Bereich’ und die ‚Geschichtslandschaft’ an der Mauer (1981-1985), in: Zeithistorische Forschungen/Studies in Contemporary History 10 (2014), 2, 235-261. (Online)

Open Air Tentoonstelling “Party, Pomp und Propaganda” (Berlijn, An der Marienkirche, 24 augustus t/m 28 oktober 2012, Kulturprojekte Berlin) [Tagesspiegel-artikel Krijn Thijs; Recensie tentoonstelling; NOS-journaal 25-08-2012, vanaf minuut 12.30]

Party, Pomp und Propaganda. Die Berliner Stadtjubiläen 1937 und 1987 (Berlijn: Nicolai 2012)

Entfernter Erfahrungsraum. Überlegungen zu West-Berlin und 1989, Eurostudia.
Revue transatlantique de recherche sur l’Europe 7 (2011) 1-2, 29-46. (Online)

Drei Geschichten, eine Stadt. Die Berliner Stadtjubiläen 1937 und 1987 (Keulen, Weimar en Wenen: Boehlau 2008) (Online)

Project III: Conflict en transfer tussen Duitsland en Nederland

De verwerking van oorlogsgeweld en genocide leidt zowel in Duitsland als in Nederland steeds opnieuw tot publieke en professionele controversen. Ook tussen beide landen speelt de verwerkingsgeschiedenis na 1945 steeds weer op, wat de ene keer tot veelzeggende misverstanden, de andere keer tot vruchtbare uitwisselingen leidt – ook binnen de verschuivende Europese kaders. Mijn onderzoek gaat ervan uit dat conflict en transfer zo op complexe wijze vervlochten zijn. Dat leidde tot publicaties over de figuur van de ‘omstander’ in Europese herinneringsculturen en over de figuur van de Wehrmachtsoldaat in het bezette Nederland.

Publicaties, conferenties

Het (over)heidsgewicht van de nationale herinnering, WO2 Onderzoek Uitgelicht 2024/4

‘Herdenken in Duitsland’, in: NC Magazinie voorjaar 2020, 70-71.

Probing the Limits of Categorization. The ‘Bystander’ in Holocaust History (New York: Berghahn Books, 2019), red. met Christina Morina.

Ordinary, ignorant and noninvolved? The Figure of the Bystander in Dutch Research and Controversy, in: Christina Morina and Krijn Thijs (eds.), Probing the Limits of Categorization. The Bystander in Holocaust History (New York, 2019), 247-265.

Een verloren postzak uit Vorden. Duitse soldatenbrieven van eind maart 1945, in: Bijdragen en Mededelingen Gelre 108 (2017), 195-226.

Dealing with the enemy. Occupation and Occupied Societies in Western Europe. Introduction, in: Francia 2017, 349-358, with Tatjana Tönsmeyer.

Conferentie "Probing the Limits of Categorization. The ‘Bystander’ in Holocaust History", DIA Amsterdam 2015. 

Duitse veldpostbrieven uit ‘Holland’. Hypothesen en bronnen over de ervaringen van Wehrmachtsoldaten, in: Tijdschrift voor Geschiedenis 127 (2014), 3, 415-437.

Workshop “Alltag am Atlantikwall. Erfahrungen und Begegnungen der Wehrmacht in Nordwesteuropa“ (Amsterdam, Juni 2013), ondersteund door de Fritz Thyssen Stiftung. Tagungsbericht; Verslag Duitslandweb

‚Die müssen ein bisschen aufgemöbelt werden, die Holländer.‘ Deutsche Feldpostbriefe aus den besetzten Niederlanden – eine Annäherung, in: K. Thijs/R. Haude (red.), Grenzfälle. Transfer und Konflikt zwischen Deutschland, Belgien und den Niederlanden im 20. Jahrhundert (Synchron: Heidelberg, 2013) 85-10.

Grenzfälle. Transfer und Konflikt zwischen Deutschland, Belgien und den Niederlanden im 20. Jahrhundert, red. met Rüdiger Haude (Heidelberg: Synchron 2013). [=Amsterdam German Studies 4]

Niederlande – schwarz, weiß, grau. Zeithistorische Debatten seit 2000, in: Docupedia-Zeitgeschichte, 03.06.2011. (Online)

Holland and the German Point of View. On the Dutch Reactions to German Victimhood, in: H. Schmitz/A. Seidel Arpaci (red.), Trauma, Victims and Collective Memory: Discourses of German Wartime Suffering in Historical and International Perspective (Amsterdam en New York 2011),  181-200.

Soldaten, Sileziërs en andere onschuldigen. Vier conflicten uit het herinneringsjaar 1985, in: P. Dassen/T. Nijhuis/K. Thijs (red.), Duitsers als slachtoffers. Einde van een taboe? (Amsterdam, 2007), 337-387.