Tien grote thema's in 2010
Wat bepaalde de stemming in Duitsland?

1. De val van de FDP
Daadkrachtig begonnen de liberalen het jaar met een pakket maatregelen dat de crisis moest bezweren. Algehele belastingverlaging – de belangrijkste verkiezingsbelofte – kreeg de regeringspartij er niet doorheen. Voorzitter Westerwelle bleef er met het oog op de dalende peilingen op aandringen. Zonder succes. Belastingverlaging zit er niet in. Ook op andere terreinen blunderden de liberalen en vooral hun leider Westerwelle. De FDP haalt inmiddels in de peilingen de kiesdrempel van 5 procent niet meer.

2. Duitsers en privacy: Google Street View
Nergens ter wereld was de weerstand tegen Google Street View zo groot als in Duitsland. De minister van Consumentenbelangen wilde Google in februari dwingen alle passanten en huizenbezitters afzonderlijk om publicatietoestemming te vragen voor de online beelden. Zover is het niet gekomen. Wel konden Duitsers Google vragen hun huis onherkenbaar te maken. Ongeveer 250.000 huishoudens dienden zo’n verzoek in. In november ging de dienst in Duitsland officieel online.

3. Afzwaaien CDU-prominenten
Het leek een soort domino-effect: in één jaar tijd deden zes kopstukken van de CDU – allemaal van Merkels generatie - afstand van hun functie als deelstaatminister-president. In februari legde Günther Oettinger (Baden-Württemberg) zijn functie neer om eurocommissaris te worden. In mei volgde Roland Koch (Hessen) en in juni Christian Wulff (Nedersaksen), die Horst Köhler opvolgde als bondspresident, nadat die was afgetreden. In juli zwaaide Jürgen Rüttgers (NRW) af en in augustus Ole von Beust (Hamburg). Peter Müller (Saarland) sloot in december het rijtje af.

4. Katholieke kerk in opspraak
Het grote aantal meldingen van mishandeling bij de prestigieuze Odenwaldschule bracht de katholieke kerk in opspraak. Veel media-aandacht kregen ook andere katholieke instellingen, waaronder een klooster in Beieren en de Regensburger Domspatzen, waar Georg Ratzinger, de broer van de paus, dirigent was. De schandalen zwengelden het politieke debat aan over de verlenging van de verjaringstermijn voor seksueel misbruik. De Duitse bisschoppenorganisatie kreeg felle kritiek te verduren, omdat zij zich in eerste instantie verzette tegen het Ronde-Tafel-Overleg met de slachtoffers.

5. Duisburg
De Loveparade op 24 juli in Duisburg liep uit op een drama. Er vielen 21 doden en 500 gewonden. De ramp wierp een schaduw over de festiviteiten rond Ruhr 2010, waarmee het Ruhrgebied zich als culturele hoofdstad van Europa presenteerde. Onder de Duitse bevolking heerste grote verontwaardiging omdat geen van de betrokken partijen de verantwoordelijkheid op zich wilde nemen. Ondanks de druk van de woedende bevolking weigerde de burgemeester van Duisburg, Adolf Sauerland, af te treden.

6. Opbloei economie
Het jaar begon in mineur, maar in de zomer bleek al dat de Duitse economie boven verwachting groeide. De bloei was met name een gevolg van de groeiende export. Ook de auto-industrie is de recessie sneller te boven gekomen dan verwacht. Mercedes, BMW en Audi boekten recordwinsten en zien 2011 optimistisch tegemoet. Ook Opel krabbelt langzaam op uit de crisis.

7. De opkomst van het rechtspopulisme
Met zijn omstreden boek 'Deutschland schafft sich ab' ontketende bankier en SPD-lid Thilo Sarrazin in augustus een politiek debat over immigratie en integratie. Het boek vond gretig aftrek bij het publiek: door zijn boek is Sarrazin nu multimiljonair. Na de bestseller van Sarrazin kwam er een tweede rechts-populistisch initiatief: de Berlijnse René Stadtkewitz richtte anti-islampartij Die Freiheit op en kreeg daarbij steun van Geert Wilders.

8. Onrust in Stuttgart
In het najaar begonnen de hevige protesten tegen het miljardenproject Stuttgart 21, de aanleg van een nieuwe spoorlijn tussen Stuttgart en Ulm en een ondergronds station. Tegenstanders zijn bang dat het megaproject ten koste gaat van investeringen in de regionale infrastructuur. De massaprotesten tegen het spoorproject komen ook voort uit de groeiende frustratie van burgers over het gebrek aan politieke invloed. Niet voor niets is het Duitse Woord van het Jaar ‘Wutbürger’: burgers die zich toenemend verzetten tegen een overheid die zich te weinig van haar burgers aantrekt.

9. Protesten tegen kernenergie
Het regeringsbesluit de kerncentrales langer open te houden, zorgde voor een opbloei van de anti-kernenergiebeweging. In het najaar waren tienduizenden demonstranten op de been om het transport van nucleair afval naar het Oost-Duitse Gorleben te blokkeren. Het regeringsbeleid zorgde voor een opmars van De Groenen, die tegen kernenergie zijn. Die boekten dit jaar in de peilingen hun grootste succes ooit.

10. De eeuwige schoolstrijd
Altijd terugkerend discussiethema is het onderwijs. In Hamburg leidde het voorstel om kinderen zes in plaats van vier jaar op de basisschool te houden voor ze een schooltype moeten kiezen, deze zomer tot een regeringscrisis. Een aantal deelstaten schafte begin dit schooljaar de Hauptschulen af vanwege hun slechte naam. Uit de nieuwste PISA-studies bleek dat Duitse leerlingen nog steeds minder goed presteren dan hun leeftijdsgenoten in andere industrielanden en het hoger onderwijs kampt nog altijd met geldgebrek, overvolle collegezalen en te hoge studentenaantallen.