Oettinger: solide eurocommissaris met grote dossierkennis
Eurocommissaris voor Digitale Economie en Samenleving

Günther Oettinger (1953) is als eurocommissaris Digitale Economie en Samenleving in de periode 2014-2019 verantwoordelijk voor de ontwikkeling van één Europese digitale markt. Dit wil hij bewerkstelligen door nationale telecom-, copyright- en databeschermingswetgeving te hervormen, zo kondigt hij aan op zijn EU-website. In mei wil hij zijn definitieve plannen presenteren. 

Europa moet een inhaalslag maken op IT-gebied, in het bijzonder in de concurrentiestrijd met de Verenigde Staten, aldus Oettinger begin dit jaar op een Duitse internetconferentie. Europa kent geen grote IT-bedrijven zoals Google. Om de achtergestelde Europese concurrentiepositie tegen te gaan, wil Oettinger de regelgeving met betrekking tot databescherming van de 28 lidstaten nog dit jaar samenvoegen.

Gegrild door het Europees Parlement

Oettingers aanstelling als commissaris voor digitalisering, waarmee hij de Nederlandse Neelie Kroes opvolgde, kwam vorig najaar als een verrassing. Hij had zelf gehoopt op een commissiepost gericht op handel en stond nou niet bepaald bekend als internetexpert, schreven Duitse media. Dat bleek ook tijdens de hoorzitting in het Europees Parlement in september, waarin europarlementariërs beoogde commissarissen kunnen ondervragen voor ze goedkeuring aan de benoemingen geven.

Tijdens een drie uur durende sessie werd Oettinger "gegrild", zoals Duitse media het omschreven, en "wist niet te overtuigen met vakkennis". Op een vraag hoe burgers op internet beter beschermd kunnen worden, antwoordde hij: "Als iemand zo stom is en als beroemdheid een naaktfoto van zichzelf maakt en op internet zet, kan hij toch niet van ons verwachten dat wij hem beschermen.” Daarmee ging hij voorbij aan het feit dat de privé-gegevens van de betrokkenen gehackt waren en niet door henzelf openbaar gemaakt. 

Onzichtbare technocraat

Het was niet Oettingers eerste moeizame start. Toen bondskanselier Merkel hem eind 2009 vroeg eurocommissaris voor Energie te worden, reageerde ook iedereen verast. Oettinger was op dat moment minister-president van Baden-Württemberg, waar hij magere verkiezingsresultaten boekte Hij stond bekend als blunderende technocraat. (zie dit artikel in Die Zeit over de ophef die ontstond nadat hij het nazi-verleden van zijn voorganger goedpraatte). Stuurde Merkel hem naar Europa om van hem af te zijn? Hij werd bespot om een youtube-filmpje, waarin hij in onbegrijpelijk Engels een toespraak hield. En dat juist een fanatiek voorvechter voor kernenergie energiecommissaris moest worden, baarde de milieubeweging zorgen.  

Maar in Brussel bloeide Oettinger op, aldus de Frankfurter Allgemeine Zeitung vorig jaar in een portret van de eurocommissaris. Hij hoefde niet langer kiezers te winnen en partijpolitiek te voeren en kon vrijer spreken. Al snel wist hij te overtuigen met zijn vakkennis en hij was één van de weinige commissarissen die alle stukken las voordat hij een besluit nam, aldus Die Zeit. Ook bij zijn tegenstanders groeide het respect voor de eurocommissaris. Zijn slechte Engels wist hij sterk te verbeteren. Voor zijn ambtenaren was het vooral belangrijk dat Oettinger duidelijke koersen uitzet - en dat deed hij.

Merkels klankbord

Binnen zijn partij CDU staat Oettinger bekend als economie-expert met een duidelijk profiel en veel ervaring, aldus de FAZ. Zijn oordeel wordt gewaardeerd door kanselier Merkel en door de ministers Schäuble van Financiën, Steinmeier van Buitenlandse Zaken en Gabriel van Economie en Energie. Zij onderhouden nauw contact met hem.

Oettinger bewees zijn kwaliteiten als crisismanager in 2014 tijdens het energieconflict tussen Rusland en Oekraïne. Merkel belde direct met Oettinger. Niet alleen de Oekraïense, maar de gasvoorziening van geheel Europa stond op het spel. Voorzitter van de Europese Commissie Barroso benoemde hem tot onderhandelaar. Oettinger bracht vertegenwoordigers van Moskou en Kiev aan een tafel en wist hen vlak voor het einde van zijn commissariaat tot een akkoord te bewegen - een van Oettingers grootste successen als eurocommissaris Energie, aldus de FAZ.

Van Zuid-Duitsland naar Europa

De politieke loopbaan van de christendemocraat Oettinger (1953) begon in de Zuid-Duitse deelstaat Baden-Württemberg. Via de lokale politiek klom de jurist in de jaren zeventig op tot parlementariër in het deelstaatparlement. In de periode 1991-2005 was hij leider van de CDU in zijn deelstaat. Die baan gaf hij in 2005 op om minister-president van Baden-Württemberg te worden. Vijf jaar lang leidde hij daar een coalitie van CDU en FDP.