Bondsregering verlengt Afghanistanmissie
Bewindvoerders niet eens over terugtrekking militairen

De verklaring die de bondsregering vandaag heeft afgegeven, heeft veel weg van een dichtgetimmerd compromis. In omzichtige bewoordingen en vol mitsen en maren spreken de bewindvoerders hun voornemen uit weer een jaar vast te knopen aan het Duitse verblijf in Noord-Afghanistan.

Officieel is Duitsland sinds 2002 bezig aan een opbouwmissie in Kunduz, een provincie in het aanvankelijk betrekkelijk rustige noorden van Afghanistan. De uitgezonden militairen dienen slechts ter bescherming van de opbouwwerkzaamheden. In Duitsland bestaat, vanwege zijn beladen verleden, nauwelijks draagvlak om soldaten in te zetten in oorlogsgebieden.

Militaire druk 

De laatste jaren heeft het Talibangeweld zich naar de noordelijke provincies verplaatst, omdat de militaire druk van de NAVO zich vooral op het westen en zuiden van Afghanistan concentreert. Sinds het begin van de missie zijn 31 Duitse soldaten om het leven gekomen bij gevechtshandelingen, onder wie 22 in de laatste vier jaar. In het voorjaar van 2010 gaven minister Zu Guttenberg van Defensie (CSU) en bondskanselier Merkel (CDU) voor het eerst toe dat Duitsland in Afghanistan betrokken is bij een “oorlog”.

Toch wordt in de vandaag afgegeven regeringsverklaring met geen woord gerept over oorlog of gewapende strijd tegen de Taliban. “De zwart-gele regering verzwijgt dus het ware karakter van de missie,” concludeert Spiegel Online. De strategie van de Duitse missie is immers wel degelijk gericht op het verjagen van de Taliban uit Kunduz. De regeringscoalitie van FDP en CDU/CSU spreekt liever over “helpen bij de opleiding en uitrusting” van het Afghaanse leger en “ondersteuning van de Afghaanse regering”.

Stapsgewijs

Evenmin concreet zijn de plannen voor de militaire terugtrekking uit Afghanistan. Vooral hierop is de ‘wezenlijke verandering’ van de missie gestoeld; tussen 2011 en 2014 moeten de militaire taken stapsgewijs worden overgedragen aan het Afghaanse leger. Maar de bondsregering kan het niet eens worden over de vraag wanneer de eerste Duitse troepen Afghanistan moeten verlaten.

De verklaring spreekt weliswaar van “eind 2011” als begin van de Duitse terugtrekking, zoals minister Westerwelle van Buitenlandse Zaken (FDP) verlangde. Maar daaraan wordt de voorwaarde verbonden dat “de situatie het toelaat”, zonder de stabiliteit van het land in gevaar te brengen. Die toevoeging heeft Zu Guttenberg bedongen, die verklaarde het noemen van concrete data voor terugtrekking onverstandig en zelfs gevaarlijk te vinden.

Geen sprake 

Onder de huidige omstandigheden zal van terugtrekking binnen afzienbare tijd daarom geen sprake zijn. Dat zeggen experts binnen de ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie tegen Spiegel Online. Toch is het noemen van een concrete datum ook bedoeld om de oppositiepartijen over de streep te trekken voor het mandaat te stemmen. De regering hoopt op zo breed mogelijke steun voor verlenging van de missie. De Bondsdag beslist hierover op 28 januari.

Voor de SPD vormen de plannen voor terugtrekking een extra argument om voor verlenging te stemmen. Ook vanuit de Groenen zou de regering op een aantal stemmen mogen rekenen, al is de verwachting dat een deel van deze fractie tegenstemt of zich van stemming onthoudt. De Linke-fractie zal traditioneel niet instemmen met de verlenging.

Op twee na grootste

Het nieuwe mandaat geldt voor een jaar, tot en met 31 januari 2012. Het maximale aantal van 5350 soldaten blijft gelijk. Ook met de daadwerkelijke rond 4500 uitgezonden militairen levert Duitsland de op twee (de Verenigde Staten en Groot-Brittannië) na grootste troepenmacht in Afghanistan. De missie kost de Duitse staatskas het komende jaar 1,5 miljard euro.